IEA

2022/23 arz ÅŸokunun ardından, doÄŸal gaz piyasaları kademeli bir yeniden dengelemeye doÄŸru ilerledi ve geçen yıl yapısal büyümeye geri döndü. Küresel gaz talebi 2024'te tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaÅŸtı ve 2025'te özellikle Asya'daki bazı hızlı büyüyen piyasalar tarafından desteklenerek daha da geniÅŸlemesi bekleniyor. Bu arada, küresel gaz piyasası dengesi kırılgan olmaya devam ediyor. SıvılaÅŸtırılmış doÄŸal gaz (LNG) üretimindeki ortalama altı büyüme arzı sıkı tutarken, aşırı hava olayları piyasa gerginliklerine katkıda bulundu. Jeopolitik gerginlikler fiyat oynaklığını artırmaya devam etti. 1 Ocak 2025'te Ukrayna üzerinden Rusya'dan boru hattıyla gaz geçiÅŸinin durdurulması Avrupa BirliÄŸi için yakın bir arz güvenliÄŸi riski oluÅŸturmasa da, LNG ithalat gereksinimlerini artırabilir ve 2025'te piyasa temellerini sıkılaÅŸtırabilir.

Asya Pasifik bölgesi ve gazın endüstriyel kullanımları, daha yüksek talebin ana itici güçleriydi

Ön veriler, doÄŸal gaz tüketiminin 2024'te bir önceki yıla göre %2,8 veya 115 milyar metreküp (bcm) arttığını gösteriyor. Bu, 2010 ile 2020 arasındaki %2'lik ortalama büyüme oranının üzerinde. Ä°lk tahminler, doÄŸal gazın 2024'te küresel enerji talebindeki artışın yaklaşık %40'ını karşıladığını gösteriyor. Bu, diÄŸer tüm yakıtlardan daha büyük bir pay. Bu nispeten güçlü büyüme, esas olarak, devam eden ekonomik geniÅŸlemenin ardından 2024'te artan gaz talebinin neredeyse %45'ini karşılayan Asya Pasifik bölgesinden kaynaklanıyordu. Sanayi ve enerji sektörünün kendi ihtiyaçları için gaz kullanımı, küresel eÄŸilimlerin arkasındaki temel itici güçtü ve talep büyümesinin neredeyse %45'ini karşıladı. Avrupa'nın endüstriyel gaz talebinde mütevazı bir toparlanma oldu, ancak kriz öncesi seviyelerin oldukça altında kaldı.

DoÄŸal gaz, çeÅŸitli sektörlerde petrol ve petrol ürünlerinin yerini almaya devam ediyor. Bu eÄŸilim, politikalar, düzenlemeler ve piyasa dinamikleri tarafından destekleniyor. Orta DoÄŸu'da, elektrik sektöründe petrol-gaz geçiÅŸi 2024'te de devam etti. Karayolu taşımacılığında, Çin'de LNG yakıtlı kamyonların hızla yaygınlaÅŸması - 2024'te rekor satışlarla - oradaki dizel talebinin düÅŸmesine katkıda bulundu. LNG'nin yakıt ikmal yakıtı olarak kullanımının, nakliye için daha sıkı emisyon düzenlemeleri arasında artması da bekleniyor. Bu sektörlerde petrol ve petrol ürünlerinin yerinin orta vadede de devam etmesi bekleniyor.

Aşırı hava olayları, ısı ve elektrik güvenliÄŸinin saÄŸlanmasında gaz tedarik esnekliÄŸinin kritik rolünü vurgulamaktadır

DoÄŸal gaz talebinin soÄŸuk hava dalgaları ve sıcak hava dalgaları gibi hava desenlerindeki deÄŸiÅŸikliklere duyarlılığı artıyor. Ä°klim deÄŸiÅŸikliÄŸi daha aşırı hava olaylarına yol açarken, deÄŸiÅŸken yenilenebilir enerjinin payının arttığı pazarlarda, gaz bazlı üretim, rüzgar ve/veya güneÅŸ çıktısının düÅŸük olduÄŸu zamanlarda elektrik tedarik güvenliÄŸini saÄŸlamada giderek daha önemli bir yedek rol oynuyor. Amerika BirleÅŸik Devletleri'nde, Ocak 2024'te Heather kış fırtınası sırasında gaz talebi günlük 3,9 milyar metreküplük rekor seviyeye ulaÅŸtı. Konut ve ticari sektörlerdeki gaz talebi, ortalamanın altında sıcaklıkların mekan ısıtma gereksinimlerini artırmasıyla 11-16 Ocak arasında %70 arttı. Gazla çalışan elektrik santralleri, 13-16 Ocak arasında üretimlerini %40'tan fazla artırarak ek elektrik üretiminin yaklaşık %80'ini oluÅŸturdu.

Hindistan'da 2024 yazında yaÅŸanan güçlü sıcak hava dalgaları, gaz yakıtlı elektrik üretimini çok yıllık zirvelere taşıdı. Hindistan'da elektrik üretimi için gaz talebi, daha yüksek soÄŸutma ihtiyaçları elektrik kullanımını artırdıkça Mayıs-Temmuz döneminde yıllık %32 arttı. Artan gaz talebi, öncelikle artan LNG ithalatı ile karşılandı. Güney Amerika'da, hem Brezilya hem de Kolombiya geçen yılaşırı kuraklıkla karşı karşıya kaldı, bu da hidroelektrik santrallerinin üretimini sınırladı ve gazla çalışan elektrik santrallerine olan talebi önemli ölçüde artırdı; artan gaz talebinin çoÄŸu LNG ile karşılandı.

Avrupa'da, Kasım 2024'ün ilk yarısındaki yavaÅŸ rüzgar hızları, rüzgar gücü çıktısında yıllık bazda keskin bir düÅŸüÅŸe yol açtı. Gazla çalışan elektrik santralleri, çıktılarını yıllık bazda yaklaşık %80 artırarak güç sistemine yedek saÄŸlamada önemli bir rol oynadı. Daha yüksek gaz talebi, öncelikle daha büyük depolama çekimleriyle karşılandı. Bu olaylar, gaz depolama da dahil olmak üzere gazın güvenli bir ÅŸekilde dağıtımını saÄŸlayan varlıklara yapılan yatırımların dikkatli bir ÅŸekilde deÄŸerlendirilmesi ve daha fazla tedarik esnekliÄŸi saÄŸlayan mekanizmaların geliÅŸtirilmesi ihtiyacını vurgulamaktadır.

Sıkı gaz arzının temellerinin 2025'e kadar devam etmesi ve küresel talep büyümesini olumsuz etkilemesi bekleniyor

Küresel LNG arzı 2024'te %2,5 (veya 13 milyar metreküp) arttı; bu, 2016 ile 2020 arasındaki %8'lik ortalama büyüme oranının çok altında. Proje gecikmeleri, belirli eski üreticilerdeki (Angola, Mısır ve Trinidad ve Tobago dahil) besleme gazı tedarik sorunlarıyla birlikte LNG üretim büyümesini etkiledi. Ancak, özellikle Kuzey Amerika'da birkaç büyük LNG projesinin beklenen baÅŸlangıcı ve artışı ortasında, 2025'te %5'e veya biraz 25 milyar metreküpün biraz üzerine çıkması bekleniyor. Buna Plaquemines LNG projesinin 1. AÅŸaması (ilk LNG yükünü Aralık 2024'te yükledi), Corpus Christi 3. AÅŸama geniÅŸlemesi ve LNG Kanada dahildir. Afrika ve Asya'nın da 2025'te LNG arz büyümesine katkıda bulunması bekleniyor. Rusya'nın Arctic LNG 2 projesi, yaptırımlar nedeniyle mevcut tahminde kesin bir LNG arzı kaynağı olarak görülmüyor.

LNG arzındaki büyümenin, Avrupa'ya yapılan Rus boru hattı gaz teslimatlarının azalmasıyla kısmen telafi edilmesi bekleniyor. Bu tahmin, yılın geri kalanında Ukrayna üzerinden Rus boru hattı gaz teslimatı olmayacağını varsayıyor. DeÄŸerlendirmemiz, geniÅŸ depolama kapasiteleri, orta akış baÄŸlantıları ve küresel LNG pazarına eriÅŸimleri göz önüne alındığında, bunun AB üye ülkeleri için acil bir arz güvenliÄŸi riski oluÅŸturmaması gerektiÄŸini gösteriyor. Ancak, Aralık ayında Rus boru hattı gaz teslimatlarının durdurulmasından önce 60 günlük bir olaÄŸanüstü hal ilan eden Moldova'nın kırılganlığı önemli ölçüde daha büyük ve kış mevsimi boyunca enerji arz güvenliÄŸini saÄŸlamak için bölgesel ve uluslararası ortaklarıyla yakın iÅŸ birliÄŸi gerektiriyor. Transdinyester bölgesinde, konut tüketicileri için ısıtma ve sıcak su tedarik kesintileri 1 Ocak'tan beri yürürlükte.

Ukrayna geçiÅŸinin tüm yıl boyunca durdurulması, 2025'te 2024'e kıyasla Avrupa'ya Rus boru hattıyla gaz arzını yaklaşık 15 milyar metreküp azaltacaktır. Özellikle, Avrupa BirliÄŸi'ndeki doÄŸal gaz envanter seviyeleri 2025'in başında zaten yıllık bazda 15 milyar metreküp düÅŸmüÅŸtü ve bu da bu yaz depolama alanlarını yenilemek için talebi artırabilir. Bu faktörler bir araya getirildiÄŸinde, bu yıl daha yüksek Avrupa LNG ithalatını gerektirebilir ve küresel gaz dengesini sıkılaÅŸtırabilir. Daha sıkı piyasa temelleri nedeniyle, küresel gaz talebindeki büyümenin 2025 yılında %2'nin altına düÅŸmesi öngörülüyor. 2024'te olduÄŸu gibi, büyümenin büyük ölçüde, artan gaz talebinin yaklaşık %45'ini karşılaması beklenen Asya tarafından yönlendirilmesi bekleniyor.

DüÅŸük emisyonlu gazlar, çok çeÅŸitli politika desteÄŸinden yararlanmaya devam etti

Üç aylık Gaz Piyasası Raporu'nun bu sayısı, gaz tedarik zincirlerinin ve daha geniÅŸ enerji sisteminin karbondan arındırılmasında önemli bir rol oynayabilecek düÅŸük emisyonlu gazlarla ilgili temel politika ve piyasa geliÅŸmelerine genel bir bakış sunmaktadır. Küresel biyometan üretimi 2024'te tahmini %15 artarak 10 milyar metreküpün üzerine çıktı ve büyümeye Avrupa ve Kuzey Amerika öncülük etti. DüÅŸük emisyonlu hidrojen için sübvansiyonlar ve destek mekanizmaları 2024'te daha güçlü hale geldi, ancak proje geliÅŸtirmeleri ve nihai yatırım kararları nispeten mütevazı kaldı.

Gaz ve LNG arz güvenliÄŸi konusunda uluslararası iÅŸ birliÄŸi güçlendiriliyor

Sıkı gaz piyasası koÅŸulları ve jeopolitik gerginlikler devam ederken, IEA gaz tedarik güvenliÄŸini artırmak için daha fazla uluslararası iÅŸ birliÄŸi çaÄŸrısında bulundu. Sorumlu üreticiler ve tüketicilerin güvenli ve emniyetli küresel gaz tedarikleri için mimariyi güçlendirmek amacıyla birlikte çalışmaları gerekiyor. 2024'te gaz ve LNG'de piyasa ÅŸeffaflığını, veri alışveriÅŸini ve iÅŸ birliÄŸi mekanizmalarını iyileÅŸtirme amacıyla bir dizi yeni giriÅŸim baÅŸlatıldı. Bunlara Avrupa BirliÄŸi ve Japonya tarafından kurulan Küresel Erken Uyarı Mekanizması da dahildi.