1114'4te • Ateşleme sırasında tortu oluşturmadığından bujiler temiz kalır ve değişim zamanı üç katına çıkar. • Atık gazın daha zararsız olması ve benzine göre daha az korozif olması nedeniyle ekzost sistemi için değişim süresi uzar. • Doğal gazlı araçlar düşünqlenin aksine güvenlidir. Bu yöndeki endişeler daha çok tüpteki 200 bar civarındaki basınçla ilgilidir. Oysa bugüne kadar bu yönde tespit edilen tek bir kaza istatistiği bulunmamaktadır. Sunumumuzun devamında belirtileceği üzere NGV tüpleri özel teknikle üretilen ve çok zorlu kalite testlerine tutulan elementlerdir ve iç basınç yüksekliği nedeniyle dış etkenlere karşı son derece dirençlidirler. Kullanım güvenliğinden söz açılmışken şu noktaları da bir kez daha vurgulamak doğru olacaktır: Bilindiği gibi doğal gazın patlama aralığı dardır. Ancak hava/yakıt karışımının %515 oranın da bulunması durumunda böyle bir risk mevcuttur ki bu oranın da sağlanması açık hava koşullarında imkansızdır. Zira, doğal gazın yoğunluğunun havadan az olması nedeniyle, kaçak gaz ortamı hızla terk ederek havadaki risksiz orana derhal ulaşır. Güvenlik açısından vurgulayacağımız son nokta ise doğal gazın yaklaşık 650 °C civarında olan tutuşma değerinin benzinin tutuşma değeri olan yaklaşık 350 °C'den oldukça yukarıda olması ve bu nedenle kaza anında parlama riskinin daha az olmasıdır. • Kaynaktan tüketi me başka bir kimyasal proses gerektirmeksizin doğrudan ulaşım sağlar. • Ekonomik bir yakıttır. Bu parametre her ne kadar söz konusu ülkedeki vergilere bağlı olsa da doğal gazın hali hazırda diğer yakıtlara göre bariz bir fiyat avantajı mevcuttur. Bu konuda, uygulamaya konulan bir proje ile yaklaşık 1000 adet CNG istasyonu kurulacak olan Almanya'dan örnek 7 4 Nisan 2003 Sayı 86 Doğal Gaz, LPG & Fuel Oil Dergisi verecek olursak; 0.65 cent/kg birim fiyatla, 1 00 km'de 6-8 m3 . gaz tüketimi hesabına göre bu mesafe için 4,0-5,0 € (Euro) düşünülmektedir ki aynı mesafede benzinin maliyeti yaklaşık 1 O Euro'dur. Bu noktada akla gelebilecek bir soru olarak CNG kullanımının hali hazırdaki dezavantajları ise şöyle sıralanabilir: - Gaz olması nedeni ile oluşabilecek %5-10 civarında bir güç kaybı {düşük enerji yoğunluğundan) - Yeni tekniklerle aşılmaya çalışılmakla birlikte, CNG depolarının daha ağır oluşu ve hacmine bağlı olarak oluşan menzil düşüklüğü ve bagaj hacminin azalması. - Dolum istasyonu sayısının azlığı. istasyon sayısının artması ve kompozit tankların kullanımının yaygınlaşması bu sorunların aşılmasını sağlayacak gibi görünmektedir. CNG'ye dönüşüm maliyeti halihazırda yüksek görünmekle birlikte, ülke uygulamalarına göre 2-4 ay arasında bir yatırımın karşılanması süresinden söz edilebilir. Ülkemizde de bu süre dönüşüm öncesi kullanılmakta olan yakıta ve gelecekteki vergi oranlarına bağlı olmakla birlikte güncel rakamlarla 5-7 ay olarak kabul edilmelidir. 2. AraCjlarda Doğal Gaz Kullanımı (Ngv) Araçlarda doğal gaz kullanımı yüksek standartlarda test edilmiş CNG silindirlerine depolanan sıkıştırılmış gazın uygun donanımla 200 bar basınçta getirildiği dönüşüm kitlerindeki basınç c,c OhM!tiıK fıJ,rı..tMıın ı_,,. •r,,,.- ,_ __,. ,__ ·--- ·- ..,___ ., ___ ,,_, __ �--� � -- Şema 1. Araç döııiişiiııı şeması. düşürücülerle atmosferik basınca düşürülerek motor silindirinde yakılmasıyla sağlanır. Motorun ihtiyacı olan gaz, silindirden (depodan) çıkarak master elle kapama vanası arasından yüksek basınçlı yakıt hattından motor bölümüne gelir. Buradaki regülatör vasıtasıyla atmosferik basınca düşme sağlanır. Selenoid valf, gazın regülatörden miksere (gaz karıştırıcıya) veya yakıt enjektörlerine girmesine olanak tanır. Motorun çalışmadığı veya benzin seçeneğinin kullanıldığı zamanlarda selenoid vana kapanır. Hava ile uygun oranda karışımı tamamlanan gaz karbüratör veya enjeksiyon sisteminden geçerek motor yanma kısmına girer. İki tip doğal gazlı taşıt vardır. a. Tek Yakıtlı (mono-fuel) araçlar yalnızca doğal gazla çalışır. b. Çift Yakıtlı {bi-fuel) araçlar hem doğal gazla hem benzinle çalışır. Bu tipte, panodaki otomatik yakıt seçme cihazı ile yakıt seçimi yapılarak doğal gaz veya benzin ile sürüş sağlanabilir. 2.1. CNG Araç Depoları Son derecede emniyetli ve dayanıklı silindirlerdir. Kullanım basıncı olan 200 bar iç basıncıyla hem içten hem dıştan gelecek etkilere karşı dayanıklıdır. Darbe, ısı, basınç yönünden çok ağır testlerden geçirilir. Dikişsiz özel alaşımlı paslanmaz çelik tüpler "Hot Spinning" metoduyla şekillendirilerek sertleştirme ve Foto 1. CNG deposu ıııoııtajı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=