Bu kapsamlı talep rakamları Avrupa'nın farklı bölgeleri arasındaki talep büyümesi konusundaki önemli farklılıkları gizliyor. Bu bildiri konusunda, 33 Avrupa ülkesi ikiye ayrıldı: ► EURO 18: Varolan 15 AB üyesi ülke artı Norveç, lsviçre ve Türkiye ► EURO 15: Orta ve doğu Avrupa ülkeleri artı üç Baltık ülkesi ÇEVİRİ mi' örneği de "Bonanza" verilerinden yüksekte verilere sahip bulunuyor. • EIA'nın 'düşük düzeyli artış' senaryosu verileri ise 201 O yılı itibarıyle "Azalma" senaryosundaki verilerden yüksek, 2020 yılı içinse büyük ölçüde yine yüksekte bulunuyor. Böylece basılı bulunan ve Avrupa gaz talebine ilişkin 2020 yılına dek TABLO 2 Atölye senaryolarındaki talep artışının yıllık ortalama oranları (%) öngörülen iki ana senaryonun da "Bonanza" önerisinin geleneksel bilgilere diğer atölye senaryolarından daha yakın olduğu görülmektedir. 2000-2010 BONANZA EURO 18 2.5 EURO 15 7.0 EURO 33 3.3 AZALMA EURO 18 2.0 EURO 15 6.0 EURO 33 2.7 SINIRLAMALAR EURO 18 1.5 EURO 15 1.1 EURO 33 1.5 Not: Euro 18 =AB15 + NoNeç, lsviçre ve Türkiye 2011-2020 2.0 5.0 2.6 1 .0 3.0 1.4 0.2 2.5 0.5 ENERJİ ÜRETİMİNİN ÖNEMİ Euro 15 = Orta ve doğu Avrupa ülkeleri artı Baltık ülkeleri Tablo 1 'de enerji üretimindeki gaza yönelik talebin tüm gaz talebi açısından Euro 33 = Yukarıdakilerin tümü "Sınırlamalar" senaryosunun ilk on yılı dışarıda tutulmak üzere, Tablo 2'de EURO 15 grubundaki ortalama yıllık talep artışının EURO 18 grubundaki artışın en az 2-3 katı olduğunu gösterilmektedir. Tablo 3'te ise Uluslararası Enerji Ajansı'nın (IEA) 'Dünya Enerjilerine Bakış 2000' ve Amerikan Enerji Bakanlığı'nın (EIA) 'Uluslararası Enerjilere Bakış 2001' programlarının Avrupa gaz talebine ilişkin senaryoları görülebilir. Senaryolar arasında tam olarak karşılaşmalar yapmak olası değil, çünkü ülkeler arasında kapsadıkları alan açısından farklılıklar bulunuyor ama genel olarak şöyle denebilir: • IEA ve EIA'nın referans gösterdikleri olaylar diğer senaryolardan daha çok "Bonanza" senaryosuna yakın görünüyorlar, EIA "Bonanza"yı aşarken IEA'nın 'alternatif enerji üretigeleceğe bakıldığında ne denli hayati önem taşıdığı açıkça görülmektedir. 2020 yılına dek enerji sektöründe Avrupa'daki gaz talebinde yaşanacak % 50-70 arası bir artışın olması bekleniyor. Bununla birlikte bu tür büyük oranlı artışlar, fiyat düzeylerine ve gaz ile diğer yakıt fiyatları arasındaki ilişkiye büyük bir bağımlılık göstermektedirler. 20002001 arasında geçen zamanın çoğunda Avrupa sınırları içinde gaz fiyat düzeyleri petrol fiyatlarına bağlı olarak- on yıl boyunca olduğu gibi en yüksek fiyat düzeyinde seyretti. Bu arada Avrupa'daki elektrik fiyatları - liberal-leşme ve rekabetin başlamasıyla- göreceli olarak (bir önceki on yılla kıyaslandığında) düşük seviyelerde seyretti. Aslında bu ticari koşullar, tam da yeni bir gaz-yakıtlı enerji üretimine yönelik önem taşıyan bir yapılaşmayı engelleyecek ve diğer fosil (ve fosil olmayan) yakıt üretimi seçeneklerinin (kömür gibi) yeniden değerlendirmeye alınmalarını sağlaOo�ol Goz Dergısi 76 Ocak • Şubat 2002 Soy, 78 yacak koşullardır. Önümüzdeki yirmi yıl içinde, çok sayıda gaz-yakıtlı enerji santralleri yapılmaya başlanmadıkça Avrupa'daki gaz talebi "Bonanza" senaryosundaki değerlerden çok "Azalma" senaryosundakine yakın olacaktır. Fiyatlar: Petrolden kopuyor mu? Avrupa gaz ithalat (sınırlar içi) fiyatlarına ilişkin IEA senaryoları atölye senaryolarındaki fiyatlarla zıt görüntü sergilemektedir (Tablo 4 ve 5). Fiyatla ilgili önemli bir başka konu da gaz ve petrol arasındaki geleneksel bağlantının bu süre içinde korunup korunamayacağı konusudur. "Bonanza" ve "Azalma" senaryoları, bu bağlantının ilk on yıl başında kopacağını, özellikle enerji üretimi sektöründeki talep için bir kışkırtma niteliği taşıyacak olan gaz-ile-gaz rekabetinin gaz fiyatlarında aşağıya doğru bir hareket için baskıda bulunacağını varsayımlamaktadır. IEA fiyat senaryoları (Tablo 5) Avrupa gaz ve petrol fiyatlarından önemli bir kopma yaşanacağı beklentisi içinde değildir. Eğer bu doğruysa, ilk akla gelen soru ise gaz talebinde önemli çaptaki artışların nasıl elde edileceğidir. Bir çok Avrupalı şirket için, gaz fiyatlarını petrol fiyatlarından ayırma konusundaki anlaşmazlığın temel sorunu olasılıktan çok zamanlamayla ilgilidir. Ama bu fiyatlar bir kez ayrıldığı takdirde, gaz fiyatlarının seviyesi ve istikrarı yüksek oranda tahmine dayanacaktır. Son on yıl için, ABD'nin gelecekteki gaz fiyatları ile akaryakıt fiyatları arasındaki bir karşılaştırma, petrol fiyatlarıyla bağlantıyı kesmenin çok büyük bir fiyat istikrarsızlığı ile sonuçlanacağını ileri sürüyor. Uzun dönemde gaz fiyatları petrolle güçlü bir bağlantı sağlamaya devam edecek ama kısa dönem için böyle bir ilişki kurmaya gerek yok. Yine de sınıriçi fiyatlar, fiyat hikayesinin sadece bir parçası duru-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=