Hazine garantilerinin limitleri konusunda da hassasiyet gösteriyor. Her şeye karşın IMF ile uyum anlaşmaları çerçevesinde, Türkiye'nin enerji sektöründeki imtiyaz ödemeleri için 1,5 milyar dolar para sağlanması bekleniyor. Oysa bu şu an pek olası gözükmüyor. Enerji sektörünün serbestleşmesi, er geç iç yatırımların artmasına ve ekonominin canlanmasına katkı sağlayacak ama bunun ne kadar süre alacağı tartışmalı. Translation Doğal gaz tedarikinde karşılaşılabilecek sıkıntılar hem enerji üretimi, hem de diğer kullanımlar beraber ele alındığında katmerleşen bir endişe kaynağını teşkil ediyor. Temin edilebilen gaz miktarı güçlükle ve yavaş biçimde artarken, her geçen gün sisteme hızla artan şekilde yeni endüstriyel ve konutsal tüketiciler ekleniyor. Rusya 'dan yola çıkarak Ukrayna, Romanya, Bulgaristan güzergahını izleyerek ilerleyen ana boru hattının kapasitesinin artırılması gaz dengesindeki bozulmayı engellemeye yetmeyebilir. artan şekilde yeni endüstriyel ve konutsal tüketiciler ekleniyor. Rusya'dan yola çıkarak Ukrayna, Romanya, Bulgaristan güzergahını izleyerek ilerleyen ana boru hattının kapasitesinin artırılması, gaz dengesindeki bozulmayı engellemeye yetmeyebilir. Öte yandan Türkiye (1996 yılındaki anlaşmanın aksine) bu yılın başlarında İran'dan doğal gaz alımlarına hala başlayamamış durumda. Fazla iyimser maliyet hesaplarının gerçeklikle uyuşmaması, ek olarak politikaya ve finansmana dair kimi sorunlar nedeniyle boru hattının Türk tarafındaki kısmının inşası için saptanan takvimin bir hayli gerisinde gidiliyor. Ocak ayında bir araya gelen iki ülke yetkilileri, 22 yıllık sözleşmenin yürürlüğe girişini Eylül 2001 tarihine kadar ertelediler. Diğer taraftan Mavi Akım ve Trans-Kafkas boru hatlarından Temin Sıkıntısı Hala Tehdit Ediyor Geçtiğimiz yıllardaki politik çalkantılar komşu ülkelerden enerji ithaline rağmen, Türkiye'nin artan enerji ihtiyacını karşılama kabiliyetini doğal olarak zayıflattı. Negatif büyümenin olduğu 1999 yılında bile, elektrik tüketimi arttı. Milli üretim % 5'Iik bir artışla 116,5 mn kWh civarında gerçekleşti. 2000 yılında talep ne yazık ki artacak ama üretim kapasitesinde kimi küçük otoprodüktörlerin katkıları dışında ciddi bir artış beklenmiyor. Temin sürekliliğinin sağlanması, ancak mevcut kapasitenin daha verimli biçimde kullanılmasıyla ve israfla, kayıpların en aza indirilmesiyle mümkün olacak. Bu konuda resmi makamların hala gerekli hassasiyeti gösterdiği söylenemez. Kurulu kapasitenin daha verimli kullanılması ise kesintisiz bir doğal gaz akışına ve hidroelektrik enerji üretimi yapılan barajlardaki su seviyesinin yüksek düzeylerde seyretmesine bağlı. Geçtiğimiz Ocak ayı sonlarında bu koşulların yokluğunda, talebin soğuk havanın da etkisiyle artması nedeniyle büyük şehirlerde üç saate varan enerji kesintileri yapılmak durumunda kalınmıştı. Muhtemelen gelecek kış, devamlı bir enerji sıkıntısıyla karşı karşıya kalınacak. Üretim kapasitesinde kayda değer artışlar, çoğunluğu doğal gaza dayalı bir dizi Yap-İşlet modelli tesisin 2001gaz pompalanmasına başlanabilmesi için verilen en iyimser tarihler 2001 sonu ve 2002 başını işaret ediyor. 2002 yıllarında devreye girmesiyle gerçekleşecek ama ne var ki bu tesisler de serbest elektrik pazarının kurulmasının hilafına inşa edilmektedi rler. Gaz Problemine Bakış Doğal gaz tedarikinde karşılaşılabilecek sıkıntılar, hem enerji üretimi, hem de diğer kullanımlar beraber ele alındığında katmerleşen bir endişe kaynağını teşkil ediyor. Temin edilebilen gaz miktarı güçlükle ve yavaş biçimde artarken, her geçen gün sisteme hızla Mavi Akım Yolda Mavi Akım, Rus doğal gazını Karadeniz'in altından geçirerek direkt olarak Türkiye'ye ulaştırabilmek için projelendirildi. Protokole yapılan kritik eklerin Duma'da onaylanmasının ardından, tasarlanan boru hattının her iki tarafında da inşaat faaliyetine başlandı. Bu projenin arkasındaki itici güç İtalyan ENi firması. Hazar Denizi'ni aşarak Azerbaycan, Gürcistan üzerinden geçerek Türkmenistan doğal gazını Türkiye'ye taşıyacak olan Trans-Kafkas boru hattı, ABD'nin güçlü desteğine ihtiyaç duyuyor. Yeni keşfedilen kendi doğal gazını Türkiye'ye pazarlamak isteyen Azerbaycan ve Türkmenistan arasındaki çelişkiler, bu projenin zaten yüzyüze olduğu sorunlara bir yenisini ekledi ve şimdilerde Türkmenistan, Rusya'ya daha fazla doğal gaz satmaya Gaz ve elektrik sıkıntısının hazırlanıyor. Kısacası doğal gaz tedariki en azından iki yıl daha sorun teşkil etmeye devam edecek gibi gözüküyor. endüstriyel üretime ve genel olarak ulusal gelire etkisinin hesaplanması zor bir iş olsa da, bu sıkıntıların Türkiye 'nin rekabet gücünden çok şeyler alıp götürdüğü ve planlanan kimi yatırımlardan vazgeçilmesinin sorumlusu oldukları çok açık. Ne yazık ki durum iyiye gidecek gibi de değil. Doğal Gaz Dergisi 105 Kasım-Aralık 2000 Sayı 71 Gaz ve elektrik sıkıntısının endüstriyel üretime ve genel olarak ulusal gelire etkisinin hesaplanması zor bir iş olsa da, bu sıkıntıların Türkiye'nin rekabet gücünden çok şeyler alıp götürdüğü ve planlanan kimi yatırımlardan vazgeçilmesinin sorumlusu oldukları çok açık. Ne yazık ki durum iyiye gidecek gibi de değil.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=