- - , ,; .. �- . Güncel santral TEAŞ'a herhangi bir bedel ödenmeden ve problemsiz tesli m edilecektir. Sözleşme ile garanti edilen kapasiteyi tutturmayan şirketin elektrik satış fiyatı düşürülecektir. 7. ELEKTRİK PİYASASI LİBERALİZASYONU Bilindiği gibi, ülkemizin 80'Ii yıllardan itibaren göstermiş olduğu dinamik kalkınmanın temelinde, uygulanan liberal politikalar önemli bir yer tutmuştur. Enerji sektöründe de, 1984 yılından itibaren sürdürülen özelleştirme çalışmaları, yukarıda kısaca beli rttiğimiz yatırı m modellerinin hayata geçirilmesine imkan sağlamıştır. Enerji Bakanlığı'nın, özel sektörün, elektrik yatırımlarına daha yoğun bir biçi mde katılımlarını sağlamak için ne kadar büyük bir çalışına programını başlattığını ela görüyoruz. Bu bağlamda, Enerji Bakanlığı'nın, elektrik skeakvtuöşrtüunruünlazbailman içerisinde daha şeffafve rekabetçi bir yapıya mesini terninen yeni düzenlemeleri içeren bir "Elektrik Piyasası Yasası" hazırlığı içinde olduğu anlaşılmaktadır. Esasen enerji projeleri yatırı m ortamının, önümüzdeki yıllarda, devletin sağladığı yakıt temini ve elektrik satın alma garantileri olm vardaırd. aYnukdaarıydaabdaenğciınsdeirğmimayizeyi cezbedeceği yolunda işaretler Otoprodüktörlük modeli bunun geülezketlrbikir aölrınneağigdairr.aDnatihsai bisutegünden özel yatırımcılar, devletten meden oldukça büyük elektrik santrallerini kurmak için ETKB'ye başvurmaktadır. Bu yatırı mların başarılı işletil mesi yenilerinin kurnlrnasını teşvik edecek ve serbest elektrik piyasasının oluşmasını zorlayacaktır. Enerjide kaliteli ve ucuz enerji, gerçek anlamda işleyecek liberalizasyonla mümkün olacaktır. Enerjide (doğal gaz ve elektrik) tam liberalizasyon için, Enerji Düzenleme Kurulu (Energy Agency) kurulması ve enerji piyasası yasasının çıkartılması şarttır. Enerji TDEüAzŞe,nTleEmDeAKŞ,uBruOluT'AnuŞn koyacağı kurallara göre, eneı'ji piyasasının ve Otoprodüktörler gibi eski aktörleri ile, eb lue kpt iryi ka s apyi ya aysea ns iı ngdi rae n( yöaz eel l ae nbeor jri soays uı nndcau)l a pr ı aüzr ae rttl ai kyl ea rci aeknl ae rr cj i lyı ri ,. Sanayimizin büyük tüketicileri, ülkemizde bütün bölgelere kadar uzanacak özel gaz ve elektrik iletim ve dağıtım hatları üzerinden, günlük, haftalık, aylık ya ela yıllık elektrik ve gaz ihtiyaçlarını, i p st la e n d la ikleri satıcıdan satın alabilecektir. İşte bugi.in özel enerji maları yapılırken, ya da enerji tesislerinin özelleştirilmesi programlanırken, yukarıda tanıınlaclığırnız tam liberalizasyon hedefine hergün biraz daha yaklaşacak yasal düzenlemeler titiz bir şekilde uygulamaya konulmalıdır. Esasen yabancı yatırı mcıların en çok arzuladıkları ortam, korumacılığın bulunmadığı, ancak piyasa ekonomisi kurallarının düzgün ve güven veren biçimde çalıştığı yatırım ortamıdır. 8. DOĞAL GAZIN ELEKTRİK ÜRETİMİNDE GÜVENİLİRLİĞİ 1973-1979 yılları arasında dünya ekonomilerini sarsan petrol krizi, ulaşı m, enerji üretimi, sanayi ve konut sektörlerinde petrolden kaçışı hızlandırmış ve dünya, alternatif enerji kaynakları arayışına yönelmişti . O tarihe kadar, pahalı pipeM•MkctttMttMW 98 t dli a n o r e ğ a ' a fl ı l a n r g d a g a z e n, r e W (R k k t u i e s rm y ti a c e , i s i A ü d l B k o D ela l , e y r O ı i s n ı r y t dl a a i c , k l ok b ğ a ü u t y i n ü ü i k l ç k ö e el k l ç e m ü ri d i ş e g ib ür i. e ) ti k c u i ll ü a lk n e ıla le n r ve bu ülkeleri, doğal gazın en ekonomik kullanım teknolojilerini geliştirmeye zorlamıştır. Esasen, yanma kolaylığı, temizliği, yüksek ısıl değeri gdeolliaşytiırsiılyelan tkeorcmihbeindeilmçeeyverimbaşlanan doğal gaz, 1 970'Ii yıllarda ve kojenerasyon sistemleri ile, dayanılmaz cazibede bir yakıt durumuna ulaşmıştır. Geçen yaklaşık 25 yıl içinde doğal gaz tüketi mi süratle artmış, 1 997'de Oo/oEC4D,9ülkbeirlertianldeepyıallırktı%şı 2,k4a,yddüendyial nın OECD dışı kesiminde miştir ki, bu o/o 3,5'Iuk ortalama artış dernektir. Halbuki aynı yıl dünya petrol t o ü l ketimindeki artış bir önceki yıla nazaran sadece o/o 1,5 muştur. Yani doğal gaz tüketimi, petrol ürünleri tüketiminden o/o 1 30 daha süratli artmaktadır. Yeni rezervler bulunmazsa, bu tüketim hızıyla (2407,6 milyar m3 A n/cyaı lk) , sboi lni n e2n0 dyoı ğl daı lr gyaza prıel az ne r vdl eorği a6l 2gya zı l saornarma at üçkae lnı şemc eakl tai rr .ı öylesine başarılı sonuçlar vermiştir ki, 20 yılda keşfedil miş olan yd eü nn iy da odğoağl agl agza zy ar et za ek rl avri ı asyanyı eks ai nl md eı ş, t bı r ;u Hhaı zt tl aı tRüukseytai m' c lea Yr aAğMmAe nL Yarımaclası'ncla bulunan 15 trilyon m3'lük yeni doğal gaz rezervi ve Endonezya, Avustralya, Yemen ve Mısır'cla bulunan doğal ga ratzt ı ğyıantı agköl ar rüıy oi l er u z2.0B yü ıtl üönnbcue sbi ni l eg i lnear ez adraayna nı·eazr ea krvdmoği katl agraı nzıı nn tüketiminin en az 21. yüzyılın sonuna kadar giderek artan bir hızla devam edeceğine inanıyoruz. Dünyada Doğal Gaz Tüketimi Neden Artıyor? gBöirrefo, spileytraoklıt olan doğal gazın fiyatı, serbest piyasa kurallarına ve fuel-oil fiatları paralelinde yerini bulmaktadır. Nitekim bütün doğal gaz satın al ma anlaşmalarında, fiyatı tayin eden formülde, petrol ve fuel-oil fiyat parametreleri yer al m v e af ukteal d- oır.i l Bfi ri ybaatşlkaar ıifnaadeyblea,ğdl ıü noyl aadr aa kd oyğüakl gs eazl f i y a t l a r ı petrol mekte ya ela dp eü tşrmo leeknt aezdai rr. a nÖoy/ o l e1 y3s0e dda üh na yyaüdk as e dk ooğl daul ğgua zn atsüı kl ieztai hme da ri l teı şbı inl i ıı·n? 1 . Dünyamızda çevreyi temiz tutma, sera gazlarını az üretme ve nükleer santrallerden kaçınma duyarlılıklarına karşı en etkin ve g a zt ak rut lı lşamn aı ms ı zı dçı rö. zDüomğ a(lygeanzi ll ıeknoemb ibl i irn keaçyenvarki ml a r sı na ndtı rşaı nl l edrai )k dö o ğ a l mür sAavnrturpa al l eBr ii rnl ieğ in' na izna, rAa nr aol/ı ok /6109d9 a7 h' daea Kz YCOOT2Oü 'rde at m2 e0 k1 tOe yd ıi rl ı . n aB ukraaddaar yılda 800 milyon tonluk CO 2 azaltma taahhüdünün, ancak doğal gaz ve büyük ölçüde kojenerasyon tesislerine güvenilerek verildiğini hatırlatmak isterim. 2. Gaz türbinlerinde ve atık ısı geri kazanlarında son 20 yıl içinde geliştirilen tasarım ve malzeme teknolojileri sayesinde, kombine çevrim randı manları o/o 45'ten o/o 58'Iere yükselmiştir. Kömür yakan santrallerde 40 yılda randıman o/o 34'ten o/o 40'a yükselebil miştir. Halen geliştirilme aşamasında --------------� Kasım-Aralık '99 S 65
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=