Tüm hatlar yer altında ve zeminden yaklaşık 1 m. aşağıya döşenmektedir (Şekil 1). Yer altına gömülemeyecek durumlarda St hatlar yer üstünde gidebilmektedir (örneğin köprülü geçişler gibi). ro ro ..D ..D u> :'.!, s o o o o:, � Doğal Gaz Borusu Şekil 1. Doğal gaz borusu kanal kesiti (Ölçüler cm .dir. St Borularda, Kırılma dayanımı 42,6 kg/mm2 Uzanma gerilimi 24,2 kg/mm2 PE Borularda, Kırılma dayanımı 32 N/mm2 Uzanma gerilimi 15 N/mm2 İkaz Bandı Yastıklama Kumu Deprem sırasında ortaya çıkacak bu büyüklüklerdeki kuvvetlerde borulaı·da kırılma veya çatlamalar olacağı açıktır. Deprem Sonrasında Neler Yapılabilir? Dağıtım ve servis hatlarında meydana gelen gaz kaçaklarına süratli bir şekilde müdahale edilmeli, en yakın hatvanasından gaz akışı kesilmelidir. Gerekli güvenlik önlemleri alınarak hemen diğer olaylara müdahale edilmeli, tüm şebekede gözle görünürgaz kaçakları giderildikten sonra tamirata geçilmelidir. Bu arada ortaya çıkan gaz kaçaklarını tespit için de süratle tüm hat üzerinde araçlı veya yaya olarak kaçak kontrolü yapılmalıdır. Birinci (1 0.000 ppm ve yerleşim alanlarına yakın) ve ikinci sınıf gaz kaçaklarına anında müdahale edilmeli, üçüncü sınıf kaçaklar ise daha sonra gideı·ilmek üzere kaydedilmelidir. Yıkılan ya da yıkılmaya yüz tutan ve boşaltılmış tüm binaların kolon vanaları ve servisvanaları kapatılarak gaz akışı kesilmelidir. Olaylara müdahale eden tüm ekipler tam donanımlı olmalı ve mutlaka her araçta uygun yangın söndürme tüpleri bulundurulmalıdır. Şehrin çeşitli bölgelerinde konuşlandırılmış olan acil müdahale ve bakım onarım ekipleri öncelikle kendi bölgelerindeki kaçaklara ve boru kopmalarına Toprak müdahale etmeli, talimatlara göre de diğer Stabilize bölgelerdeki olaylara müdahale etmelidir. Tuveııan Kum Cc Bu noktada şebekenin alt ve üst yapılarını gösteren As-built (halihazır) projelerin önemi ortaya çıkmaktadır. Sağlıklı yapılmış ve As built projeden takiple kısa zamanda ve doğru cihazlarla kaçaklara ve hat kopmalarına müdahale edilebilir. Ekiplerin şebekeyi ve şehri iyi tanımaları da olaylara erken müdahaledeönemli bir faktördür. Bu tür olağanüstü hallerde işletmenin tüm teknik elemanlarının bu çalışmalara ya ekiplere ilave edilerek ya da ayrı ekipler oluşturarak katılmaları gerektiğinden, her teknik personel mutlaka acil müdahale ve gaz kaçaklarını giderme konusunda mutlaka eğitimden geçirilmelidir. Bina İçi Tesisatlar İlk önce depremde yıkılmış veya büyük hasar görmüş doğal gaz kullanan binalara müdahale edilerek, kolon vanaları ve arkasından da servis hatları vanaları kapatılarak mümkünse servis hatları körlenerek binanın gaz ile ilişkisi tümden kesilmelidir. Sağlam olmasına rağmen binada oturan kimse yok ise geçici bir süre için tüm kolon hattı vanaları kapatılmalıdır. Böylece olası bir ikinci depremde, boruların hasar göı'mesi ve içeriye gaz dolması ihtimali ortadan kaldırılmış olur. İlk Müdahaleden Sonra Yapılacaklar Acil müdahalelerin tamamlanmasından sonra sistemin görünen ve görünmeyen yer altı ve yer üstü tüm elemanları kontrol edilmelidir. Yeterli sayıda ve eğitilmiş ekiplerle, a. Çelik ve PE hat kaçak kontrolü, b. PE vana grupları ve tüm vanalar, c. St çelik vana odaları ve tüm vanalar, d. Bölge regülatörleri hem gaz kaçağı hem de eğilme, çatlama, kırılma yönünden özenle incelenmeli, değiştirilmesi ya da tamir edilmesi gereken tüm elemanlara müdahale edilmelidir. Bina ve Konutlarda İnsanların yaşadığı ya da toplu olarak bulunduğu mekanların doğal gazın yanıcı, patlayıcı ve boğucu özelliklerinden dolayı bina girişinden Doğal Gaz Dergisi 71 Kasım-Aralık '99 Sa 65
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=