tü111 yaptığınız mukaveleleri, inşaat clokü111anlarını verin." Onları ela aldık Cazpro111'clan, yani Rusya'claki Cazproın, kara kıs1111nın inşaatına başla1111ş, avansları öcle111iş, İtalyan İlya şirketine boru siparişini ver111iş. Bununla ilgili bütün sözleş111eleri ele aldık. Ondan sonra, deniz boru hattını yapacak olan ge111Inın yapıl111ası lazımdı. Bu geminin olup ol111aclığını incelemek için yine bir teknik heyeti A111stercla111'a gönderdik. Bu arkaclaşlaı· ela geldiler, ge111inin hazır hale geldiğini söylediler. Bu ge111i şu anda Meksika l<örfezi'ncle 1 700-·ı 800 111etrecle boru ser111ekteclir. Önü111üzcleki sene ele Türkiye'ye gelecektir. Bunların hepsini evraka bağladık. Yine yetin111eclik, "taınaın, ama ya siz şimdi boru hattının anlaşmasını finansmanını sağlayamazsanız" eledik. Finans111a111111 sağladıkları konusundaki dokümanları bize ilettiler ve elediler ki, "111acle111 bu kadar çok garanti istiyorsunuz, size bir garanti daha veriyoı-uz. Biz bu boru hattını yap111azsak, batıdan gelen doğal gaz bedelinden bu avansı düşersiniz". Bununla ilgili te111inat mektubunu ela aldık ve 50.9 111ilyon dolarlık avansı bir seferde değil, üç seferde, ilk seferi 30 Te111muz 1999'cla başlamak üzere, bir ay içinde ödeyerek inşaatı başlattık. Ödenen bu yüzde 15'Iik avans BOTAŞ'ın tü111 ihalelerinde uygulanan bir avanstır. Bu bazen yCızcle 1 O, bazen yüzde 8 olmuş; ancak son üç seneden beri hep yüzde 15 ödenmiş. Niteki111 biraz önce bahsettiğim Erzurunı-Doğubeyazıt arasındaki boru hattı ela BOTAŞ'ın öz kaynaklarından yapılıyor. İnşaata başla11111ası için o zaman da yüzde 15 avans ödeneli. Bu standart bir uygulama; bu projeye has özel bir uygulama değil. Bu projenin "chek" olumlu raporu ela alın111ıştır. Boru Hattının Fiyatı Şimdi, "boru hattının fiyatı nereden çıktı" eleniyor. Boru hattının kapsamında üç tane iş vardır. Bir tanesi 48 inch-500 kın. uzunluğunda boru hattı, Sanısun'da bir adet kompresör istasyonu ve bir adet ele ölçü111 istasyonu. Fiyat için BOTAŞ'ın içinde teknik elemanlardan bir alt komisyon kuı-ulınuştur. Bu alt komisyonun belli kriterleri kendine baz alması lazımdı ve ihaleye çıkılmadan, anlaş111a kapsa111ında verilen bu iş için kendimize üç tane baz aldık. Bunların hepsi ihaleli bazlardır. Birinci bazımız, Doğubeyazıt-Erzuruın arasında keneli öz kaynaklarımızdan finanse ettiğimiz 48 inçlik boru hattının birim maliyetini aldık. Birim maliyetini 300 k111'clen 500 kın'ye getirdik. Bu, 285 milyon dolar tutuyor. CS2 yani Anıbarlı'claki kompresör istasyonumuz ve Doğubeyazıt'da biı· kompresör istasyonumuz vardı. Bu kompresör istasyonlarını ihaleli yapmıştık. O ihalelerdeki birim, ortalama megavat başına maliyeti bulduk. Bu kompresör istasyonu 33 megavattır, o birim maliyeti 33'Ie çarparak 42 milyon doları bulduk. Agenda Malkoçlaı·'cla ölçt.im istasyonumuzda 8 milyar 1113 ilave gaz alabilmek için bir genişlet111e ihalemiz olmuştu. Bu ihalenıizdeki fiyatı 16 milyar ın3 için cleğerlenclirdiğiınizcle 13 111ilyon dolarlık fiyat bulundu. Bu fiyatların hepsini teknik heyet topladı, Yöneti111 l<urulu'na sundu. Bunların topla1111 341 111ilyon dolardı. Biz ele 111üteahhiclin 403 milyon dolarlık teklifine karşın yaptığı1111z hesaplara göre fiyatın 341 milyon doların kesinlikle üstünde olamayacağını ve bu nedenle indirim istediğimizi söyledik ve 339 111ilyon 750 bin dolara bu boru hattının sözleş111esini imzaladık. Rus Tarafı Rus tarafında 111obilizasyon çalış111ala1·1 başladı. Şu ana kadar 600 milyon dolarlık bir çalışma yapıl1111ş. Ce111iyle ilgili yapılan çalış111aları ve boru sipaı·işlerini ele hesaba kattığ11111zda, şu ana kadar Rusya Feclerasyonu'nun bu proje için 860 111ilyon dolarlık bir para harcadığını görüyoruz. Bunları öz kaynaklarından harcadı ve bunlan son iki ayda üç ayda da harca111aclı. İlk başta İhebinnaya, Trolovka arasında ana sistemiyle, bu bize doğal gaz getirecek olan boru hattını yaptı ve devraldı. 400 milyon dolarlık ela Japonya'clan bu deniz borularıyla ilgili sipariş 111ektubunu ela göndereli. Deniz Boru Hatları Ek Vergi Protokolü Şimdi en son ka111uoyuncla duyduğunuz bir ek vergi protokolü var. Bu ek vergi protokolü ne eliyor? Ondan da bahsetmek istiyorum. Deniz boru hatları dünyada yeni bir konsept. Proje finans111anı bazında finanse ediliyor. Norveç- Almanya arasındaki boru hattı, İngiltere ile l<ıta Avrupası arasındaki boru hattı ve Trans Akdeniz boru hattı ela denizden geçiyor. Bu boru hatlarını finanse eden finansörler denizdeki, ülkelerin kıta sahanlıklarından geçen boru hatlarına proje boyunca bir vergi getiril111eyeceğini taahhüt etmelerini istiyorlar. Biz bunu da etüt ettik. Yarın bir hükümet gelir, bu projeye 2 111ilyar dolar yatırıldıktan sonra, "benim kıta sahanlığını şu kadaı· milyar dolar. Sen bana vergi vereceksin" cleı·se, finansörler bu veı·ginin alın111asını istemiyor. Bu onunla ilgili bir vergi protokolü. Hükü111etlerarası Anlaşnıa'nın 3. Maddesinde "Taraflar Rusya Feclerasyonu'nun ve Türkiye Cunıhuriyeti'nin topraklarında ve karasularında doğal gaz boru hattının inşaa edilmesi ve bu hattın işletil111esi için yürürlükteki 111evzuat ve uluslararası anlaş111alar çerçevesinde gerekli hukuki ve idari clüzenle111elerin yapılması hususunda yardımcı olacaklardır" ibaresi yeı· al111aktadır. Rus tarafı bu maddeye dayanarak Rusya Federasyonu ve Türkiye Cu111huriyeti topraklarında yapılacak boru hattının yapını ve işleti111 safhasında vergi, resim ve harç 111uafiyetlerinin --------------� Kasım-Aralık '99 Sayı 65
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=