olan (H) tipli gaz türbinleriyle çevrim randımanı 2000 yılında o/o 60'a ulaşacaktır. Bu gelişme, elektı·ik üretim şirketlerinin doğal gaz fatuı·alarını o/o 23 ucuzlatmıştır. Yani kullanılan yeni teknolojiler sayesinde, doğal gaz yakarak, kombine çevrimli santrallerde ya ela kojenerasyon sistemlerinde elektrik üretmek dayanılmaz bir cazibe yaratmıştır. Bu talep artışı gaz türbinleri piyasasında etkisini göstermiştir. Bu nedenle dünyada gaz türbinlerinin fiyatı yükselmektedir. 3. Dünyada doğal gaz arzı giderek artmakta ve talepler süratli arttığı halde son yıllarda doğal gazda bir· bolluk yaşanmaktadır. Bu nedenle, doğal gazlı kombine çevrim santrallerinin hızlı yCıkselmesi henüz doğal gaz fiyatını arttırma noktasına gelmemiştir. Özellikle Avrupa'cla doğal gaz bolluğunun 2000 yılında belirgin hale geleceği, ancak 2005'ten itibaren talebi karşılamakta zorlanacağı, doğal gaz arz/talep dengesi araştırmacılarınca ifade edilmektedir. 4. Doğal gaz kombine çevrim santrallerinin diğer bir avantajı da kuruluş maliyetlerinin ucuzluğudur. Türkiye'cle son 5 yıl içinde yapılan ihalelerde 1 kW kurulu güç maliyeti olarak linyit santı·allerincle ·ı 200-1500 $, kombine çevrimli doğal gaz santrallerinde 500-600 $, Kojeneras-yon (Otoprodüktör) tesislerinde 600-700 $'!ık fiyat seviyeleri yakalanabilmiştir. Tesis maliyetinin ucuzluğu, amortisman payını clüşüı·mekte, dolayısıyla elektrik üretim maliyeti aşağılara çekilebilmektedir. 5. Doğal gaz santralleri esas itibariyle baz yi.ik santrali olarak kullanılmakla beraber, soğuk yedek durumundan tam yüke 15 dakikada, sıcak yedek durumundan ise 6 dakikada ulaşabilme gibi bir esnekliğe ele sahiptirler. Türkiye'de Doğal Gaz Arz-Talep Dengesi Dünya Bankası ve OECD uluslararası enerji sınıflandırmalarına göre "Orta gelir clii.zeyinde gelişmiş bir ülke" olarak tanımlanan TÜRKİYE, enerji kaynakları ve bu kaynakların üretim teknolojileri yönünden kendine yeterli değildir. • Birincil enerji kaynaklarımızın üretimi ile toplam enerji ihtiyacının karşılanma oranı giderek azalmaktadır. Bunun nedeni o/o 6'lık talep artışına karşın, yerli enerji üretimi artışının ortalama % 2,2'leı·cle kalmasıdır. Esasen petrol ve doğal gaz üretimimizin 2000 yılından sonra giderek azalacağı göı·ülmektediı·. • Sosyoekonomik hayatımızı sCırdürebilmemiz için alıştığımız petrol ve doğal gazdan vazgeçmemiz imkansız olduğuna göre bu iki yakıtı, gelecek yıllarda, azalacak yerli üretimi de karşılayacak şekilde, daha çok ithal edeceğiz. 2020 yılına kadar TÜRKİYE'nin, enerji, konut, sanayi ve gübre sektörler-inin planlanan gelişmeleri için gerekli doğal gaz miktarlarının hesap sonuçları verilmiştir. Tablo 7'clen, doğal gazın elektrik üretim amaçlı kullanım oranının 2000'deki o/o 50,6 seviyesinden 2020 yılında o/o 65,6'ya ulaşacağı anlaşılmaktadır. Türkiye'de Doğal Gaz Arz (Supply) Güvencesi Nasıl Sağlanacaktır? Doğal gazın nakli, dağıtımı ve ticaret yetkisi 397 sayılı KHK ile BOTAŞ'a verilmiştir. BOTAŞ, kuruluş kanununun kendisine verdiği yetki ile doğal gaz talep gelişmelerini karşılamak üzere bazı önlemler almaktadır. Bu önlemler aşağıda anlatılmaktadır. Batı Hattı Kapasite Arttırma Çalışmaları • Bulgaristan sınırından Bursa'ya kadar doğal gaz boru haltının bazı kesimlerine looplar ilave etmek suretiyle kesit genişletmesi ve bununla kapasite arttırımı yapmak. Bu çalışmalar sonuçlanmak üzeredir. • Yine aynı hat üzerinde, giderek artan gaz debisinin yarattığı ilave boru kayıplarını karşılamak üzere Pendik'e (CS-3) ve Ambarlı'ya (CS- 2) yeni kompresör istasyonları ilave etmek ve halen işletmede olan Kırklareli (CS-7) kompresör Tablo 7. Türkiye'de Doğal Caz Talebinde Gelecek Yıllarda Sektörlere Göre Beklenen Gelişmeler (milyon m3) istasyonunun modernizasyonunu yapmak. Bunlardan CS-3 montajı tamamla-narak işletmeye alınmıştır. CS-1 modernizas-yonu yapılmaktadır. CS-2 'nin inşaatına başlarım ıştır. [ldtrik Ciühn.: Yıl1ıL Ürctiıııi Saııayi 1 999 5468 85 1 2000 8862 85 1 200 1 1 1 1 30 85 1 2002 1 8520 1 (ı52 200'.1 1 9520 1 652 2004 22520 2565 20()5 24520 2565 201 () .10520 2566 201 5 40520 2566 2020 52520 2566 Konul J l 97 J679 4 1 62 44-U 522.1 5744 5337 9 1 67 9576 9925 Eııdü�tri J084 . .J. 108 5857 7 156 X l ]lJ X567 97 1 9 1 1 300 1 2 140 14989 Doğol Gaz Dergisi 100 Toplaın 1 2600 17500 22000 3 1 77 1 J..J.53..J. 393% 45 141 5355'.l 64802 80000 • BOTAŞ, bütün bu çalışmalardan sonra hattın kapasitesinin 6 milyar m3'den 14 milyar m3'e ulaşacağını dikkate alarak, Gazprom (Gas export)'la 8 milyar m3'lük ilave doğal gaz anlaşması yapmış ve bu gazın dağıtımını Trusgas'a vermiştir. • Marmara Ereğlisi'ndeki LNG terminalinin yılda 4 milyar m3'lük kapasitesini 5 milyar m3'e çıkarmak için, mevcuttesise bazı ilaveler yapılmıştır. ---------------� Kasım-Aralık '99 S 65
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=