Anlaşması kapsamında 16 milyar m3/yıl Rus doğal gazı, Karadeniz altından döşenmesi planlanan ve her biri 24" çapında olan iki ayrı 375 km.'lik denizaltı boru hattı ile sevkedilecektir. Rusya Federasyonu, kendi sınırları içindeki boru hattıyla, deniz boru hattının yapım ve işletiminden sorumlu olacaktır. Türk kara sınırları içindeki 500 km.'lik Samsun-Ankara boru hattının yapımı ve işletilmesi Türkiye'nin sorumluluğunda olacak ve Türk-Rus şirketlerinden oluşan bir konsorsiyum tarafından inşa edilecektir. Hattın fizibilitesi tamamlanmış olup, yapımı üstlenecek firma ile sözleşme imzalanmıştır. Rusya Federasyonu'ndaki kara kısmının kontratı imzalanmış ve boru hattı mobilizasyon çalışmaları başlamıştır. Denizaltının teknik fizibilite çalışması tamamlanmıştır. Deniz geçiş hattının yapımı ve işletilmesi Gazprom-ENI ortak şirketi tarafından gerçekleştirilecektir. Türkmenistan-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi : Türkmenistan'dan doğal gaz ithaline ilişkin olarak Türkmenistan Hidrokarbon Kaynakları Yetkili Mercii ve BOTAŞ arasında 21 Mayıs 1999 tarihinde plato dönemde 16 milyar m3/yıl doğal gaz alımı için bir Doğal Gaz AlımSatım Anlaşması imzalanmıştır. Şekil 1 0'da da gösterildiği gibi, Türkmenistan gazı, Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Hazar geçişli güzergah ile Türkiye'ye sevkedilecektir. Bu anlaşma Türkmenistan doğal gazının Türkiye'ye ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya sevk edilmesi hususundaki Türkmenistan-Türkiye-Avrupa Gaz Boru Hattı Projesi'nin gerçekleşmesi için önemli bir adım oluşturmaktadır. Bu proje kapsamında yapılacak hattın kapasitesinin 30 milyar m3/yıl olması planlanmaktadır. Boru hattının Türkiye sınırına kadar olan bölümünün yapım ve işletilmesi uluslararası bir konsorsiyum tarafından gerçekleştirilecektir. Türkmenistan Hükümeti tarafından Power Service Group bu konudaki çalışmaları yürütmek üzere kurulacak konsorsiyumun lideri olarak tayin edilmiştir. Shell şirketi de geçtiğimiz günlerde bu konsorsiyuma katılmıştır. Buraya kadar, mevcut alım anlaşmalarımız kapsamındaki projelerimiz hakkında bilgi verdim. Şimdi, ilave doğal gaz teminine ilişkin projelerimizden bahsedeceğim. İkinci Sıvılaştırılmış Doğal Gaz Terminali Projesi : BOTAŞ, İzmir/Aliağa'da yapılması planlanan 4-6 milyar Doğal Gaz Dergisi 50 Article m3/yıl kapasiteli ikinci LNG terminaline ilişkin üretimsıvı laştırma-taşıma-gazlaştırma süreçlerini içeren bir LNG zinciri projesi yürütmektedir. Amaç, hem BOTAŞ'ın LNG zincirindeki üretim ve sıvılaştırma faaliyetlerine ortak olmasını hem de üretici şirketlerin kurulacak terminalin yapım ve işletilmesinde yer almalarını sağlamaktır. BOTAŞ, Mayıs 1998'de yayınladığı bir basın duyurusu ile projeye ilgi duyan şirketleri entegre LNG zincir projesinde yer almaya davet etmiştir. İlgilenen sekiz şirket tarafından verilen teklifler değerlendirilmektedir. Muhtemel arz kaynağı ülkeler Katar, Mısır, Yemen, Nijerya ve Norveç'tir. Ülkemizin arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi bölgesel arz noktaları nın oluşturulması Türkiye doğal gaz enterkonnekte sisteminin desteklenmesi hususları dikkate alınarak İzmir/Aliağa, planlanan 2. LNG Terminali yeri olarak seçilmiştir. Yapılacak 2. LNG Terminali'nin gerçekleştirilmesi ile Ege Bölgesi'nin doğal gaz ihtiyacı karşılanacağı gibi ayrıca kurulacak olan LNG Terminali Karacabey-İzmir doğal gaz iletim hattına bağlanarak, Türkiye Doğal gaz Boru Hattı enterkonnekte sisteminin doğal gaz ihtiyaçlarının bir kısmı yine bu arz kaynağından beslenebilecektir. Mısır-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi: Bu proje ile Mısır doğal gazının, Mısır'dan Türkiye'ye Akdeniz altından döşenmesi planlanan bir boru hattı ile sevkedilmesi planlanmıştır. Bu amaçla Mısır ile Türkiye arasında çeşitli protokoller imzalanmış olup, bu konuda imzalanan son döküman Sayın Cumhurbaşkanımız'ın Mısır'a yaptığı resmi ziyaret sırasında 26 Temmuz 1999 tarihinde bakanlar düzeyinde imzalanan ve 4 milyar m3/ yıl Mısır doğal gazının Türkiye'ye ihracına ilişkin Protokol'dür. Irak-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı Projesi: Irak ve Türkiye arasında Mayıs 1997'de imzalanan Mutabakat Zaptı kapsamında, 1 O milyar m3 Irak doğal gazı, lrak'taki doğal gaz sahalarının geliştirilmesinden sonra, bir boru hattı ile Türkiye'ye sevkedilecektir. Ancak projeninin ilerlemesi Birleşmiş Milletler tarafından lrak'a uygulanan ambargonun kaldırılmasına bağlıdır. Ayrıca, Türkiye'nin gelecek yıllardaki talebine göre Azerbaycan'dan doğal gaz temini hususu da değerlendirilecektir. Eyhil-Ekim '99 Sayı 64
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=