Makale talebi yakl aşık 67 milyon tondu.Türkiye ekonomisinin ve nüfusunun hızla büyüdüğü göz önüne alı n dığında 2000 yılında Türkiye'nin enerji talebinin 86 milyon tona ul aşacağı tahmin edilmektedir (yıll ık ortalama %6 artışla). Ancak ana (primer) enerji üretimi bunun oldukça altındadır. Dolayısıyla enerji tüketiminde ithalatın payı artmaya devam edecektir ve bu artışın 2000 yılında %52'ye, 201O yıl ında ise %62'ye ulaşması beklenmektedir (1996 yılında bu oran %48 idi). 1.4- Türkiye doğal kaynaklarının en yüksek düzeyde kullanımını sağlamak durumundadır. Bunlar yenilenebilir ana enerji kayn aklarıd ı r (su, güneş, rüzgar ve jeotermal enerji). Enerji garantisini sağlamak için Türkiye'nin bunların dışında kalan enerji kaynaklarını (doğal gaz, petrol, yüksek kalite kömür) Türk ekonomisinin artan talebini karşılamak üzere ithal etmesi gerekmektedir. 1.5- Türkiye'nin yaklaşık 1O milyar ton kömür (düşük dereceli) rezervi vardır. Bu rezervlerin %45'i, termik güç santrallerine ve yerli tüketicilere yakıt temin etmek için kullanıl ma ktad ır. 1.6- Türkiye yeterli düzeyde doğal gaz rezervine sahip değil. Bilinen doğal gaz rezervi yaklaşık 1Omilyar m3 ve yıllık üretim 300 milyon m3. 1987'den bu yana Türkiye RUSYA (RAO GAZROM) ve Cezayir'den doğal gaz ithal ediyor (LNG olarak). 1997'de beklenen doğal gaz tüketimi 11 milyar m3'tür. Doğol Goz Dergisi 146 1.7- Hidrolik enerji potansiyeli yaklaşık 30.000 MW olup bunun 10.000 MW'ı hidra-elektrik santrallerinde ku llanılmaktadır. 10.000 MW da 201O yılına kadar şu anda kurulmakta olan 11 O güç santralinde ku lla n ılacaktır. 1.8- Güneş enerjisi Türkiye'de fazlasıyla mevcuttur; ancak sadece yaz mevsiminin daha uzun sürdüğü güney ve batı bölgelerinde kullanılmaktadır. 1.9- Jeotermal enerji kaynakları 4000 MW olmasına rağmen, bugün bunun sadece 32 MW'ı kullanılmaktadır. 1. 1 O- Türkiye'de uranyum cevheri bu lu nmaktadır. Toplumun nükleer kirliliğe duyarlılığına bağlı olarak, özellikle Çernobil faciasın dan sonra nükleer enerji santralinin yapımı 1997 yılına kadar ertelendi. Bu yıl, hükümet cesur bir kararla ilk uluslararası nükleer santral ihalesinin duyurusunu yaptı (yaklaşık 1000 MW). 1.1 1-1 984 yıl ına kadar enerji üretimi ve üretim tesisi kurma faaliyetleri devletin tekelindeydi; 1984 yılında serbest piyasa ve globalleşme politikaları sayesinde 3096 sayıl ı kanun çıkarı l d ı ve özel sektöre enerji santrali kurma ve işletme izni verildi. Türkiye dünyada Yap-İ şlet-Devret modelini öngören bir yasa çıkaran ilk ülkelerden biridir. Şu anda Yap- İşlet-Devret modeli çerçevesinde 3 kombine çevrim santrali (toplam 1200 MW kapasiteli) ve 1 O hidroelektrik santrali (toplam 1500 MW kapasiteli) kurul uş aşamasındadır. 1.12- Yeni hükümet 1997 yı l ında yeni termik güç santrallerinin kurulup işletilmesi için yeni bir yasa çıkardı (Yap-İşlet Yasası). Yerli ve yabancı yatırımcılar termik güç santrali kurarken Yap-İşlet yönetmeliğine uygun, hidroelektrik santrali kurarken de Yap-İşlet-Devret yönetmeliği çerçevesinde hareket etme zorun l u luğundadırlar. 1.13- Türkiye'de son 5 yıl için ortalama elektrik talebi artışı %9'dur. 1996'da bu artış %10,8'di. Elektrik talebindeki %9 artışla 1997, 2000, 2005 ve 201O yılları için öngörülen kapasite ve üretim aşağıda gösterilmekted ir. Kasım-Aralık'97 Sayı 53
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=