.. . . TURKIYE iLE ÇEŞİTLİ AVRUPA VE DÜNYA ÜLKELERİNDE DOĞAL GAZ FİYATLARININ 1983-1996 DÖNEMİNDEKİ DEĞİŞİMİ Uluslararası Enerji Bürosu - Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (lnternational Energy Agency - Organiza tion for Economic Co-operation and Development) tarafından ENERJİ FİYATLAR! VE VERGİLER/ Üçüncü Çeyrek-1996 (En ergy Prices and Taxes/Third Quarter- 1 996) adıyla yayınlanan bültenden doğal gaz fiyatlarının çeşitli Avrupa ve Dünya ülkelerindeki sanayi, elektrik üretimi ve konut kullanımındaki değerleri 1 983 ile 1 995 yılları arasındaki dönem için ton eşdeğeri petrol cinsinden ABD doları olarak alınmış ve sizlerin incelemelerinize sunulmak üzere aşağıda tablolar ve grafikler şeklinde oluşturulmuştur. Böylece Türkiye'deki doğal gaz fiyatlarıyla çeşitli Avrupa ve bazı Dünya ülkelerindeki doğal gazfiyatlarının karşılaştırmasını yapmak imkanı sunulmaya çalışılmıştır. TABLOLARDAN TÜRKİYE VE DİĞER ÜLKELERİN FİYAT DEĞİŞİM ÖRNEK KARŞILAŞTIRMALARI: 1- SANAYİDE KULLANIMI: Türkiye'de 1 989 yılında 1 26 USD/toe olan doğal gaz fiyatı 1 995 yılında 1 74 USD/toe'ye yükselmişve son 6 yılda %38'1ik artış göstermiştir. Bu durum örnek olarak alınan İtalya ve �elçika'da ise aynı dönem içinde aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir. ltalya'da; 1 20 USD/toe'den 193 USD/toe'ye(%61 ), Belçika'da ise 1 27 USD/toe'den 1 57 USD/toe'ye(%24) artış göstermiştir. Fakat 1983 yılı değerlerine bakıldığında yani son 12 yıllık dönemde ise; İtalya'da; 197 USD/toe'den 193 USD/toe'ye(%2), Belçika'da ise 1 99 USD/toe'den 157 USD/toe'ye(%21) azalış olduğu görülmektedir. Ülkeler bazında genel olarak cleğerlendirilcliğincle ise; aAVRUPA: Almanya, Avusturya, Hollanda, İsviçre, İtalya ve Macaristan'da fiyatların yaklaşık olarak aynı düzeyde kaldığı, Belçika, Fransa, İngiltere, İrlanda, Fi�_landiyave Danimarka'cla ise düşme gösterdiği, b- DUNYA: ABD ve Kanada'cla düştüğü, Avustralya, Japonya, Meksika ve Yeni Zellancla'da ise arttığı görülmektedir. 2- ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLAN iMi: Türkiye'cle1 989 yılında 1 39 USD/toe olan doğal gaz fiyatı 1995 yılında 1 80 USD/toe 'ye yükselmiş ve son 6 yılda %30'luk artış göstermiştir. Bu durum örnek olarak alınan İtalya ve Belçika'da ise aynı dönem içinde aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir. İtalya'da; 1 01 USD/toe'den 1 45 USD/toe'ye(%44), Belçika'da ise 1 09 USD/toe'den 1 22 USD/toe'ye(%1 2) artış göstermiştir. Fakat 1983 yılı değerlerine bakıldığında yani son 12 yıllık dönemde ise; Doğal Goz Dergisi 82 İtalya'da; 190 USD/toe'den 145 USD/toe'ye(%24), Belçika'da ise 1 69 USD/toe'den 122 USD/toe'ye(%28) azalış olduğu görülmektedir. Ülkeler bazında genel olarak değerlendirildiğinde ise; a- AVRUPA: Almanya ve Macaristan'da fiyatların yaklaşık ?larak aynı düzeyde kaldığı, Belçika, İngiltere, İspanya, ltalya, f\vusturya veHollanda'da ise düşme gösterdiği (sadece lrlanda'da artış), b- DÜNYA: ABD, Kanada ve Japonya'da düştüğü, Meksika'da ise arttığı görülmektedir. 3- KONUTLARDA KULLANIMI: Türkiye'de1 989 yılında 1 65 USD/toe olan doğal gaz fiyatı 1 995 yılında 234 USD/toe toe 'ye yükselmiş ve son 6 yılda %42'1ik artış göstermiştir. Bu durum örnek olarak alınan İtalya ve Belçika'da ise aynı dönem içinde aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir. ltalya'da; 522 USD/toe'den 741 USD/toe'ye(%42), Belçika'da ise 379 USD/toe'den 541 USD/toe'ye(%43) artış göstermiştir. Fakat 1983 yılı değerlerine bakıldığında yani son 12 yıllık dönemde ise; İtalya'da; 383 USD/toe'den 741 USD/toe'ye(%94), Belçika'da ise 377 USD/toe'elen 541 USD/toe'ye(%44) artış olduğu görülmektedir. Ülkeler bazında genel olarak değerlendirildiğinde ise; cAVRUPA: Finlandiya hariç diğer tüm Avrupa ülkelerinde önemli oranlarda yükseldiği, dDÜNYA: Kanada'da düştüğü, ABD'de aynı düzeyde kaldığı, Avustralya, Japonya'da ise arttığı görülmektedir. SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ: Bu tablolarda son 1 2 yıllık dönem incelendiğinde, doğal gaz kullanımı için uygulanan satış fiyatlarının; 1- Sanayideki kullanımın teşviki için, pek çok ülkede ya aynı kaldığı, ya da azaldığı, 2- Elektrik üretiminde kullanıldığı takdirde ise, özellikle ve büyük oranlarda desteklenerek, sanayideki kullanımın daha altında bir fiyata kadar düşürüldüğü, 3- Konutlardaki kullanım için ise, büyük oranlarda artış gösterdiği ve sanayi ile elektrik üretimi kullanımlarındaki fiyatlara kıyasla 3-4 misli daha yüksek fiyatlara ulaştığı görülmektedir. Derleyen: Muhittin TEKMAN KAYNAK Energy Prices ancl Taxes/Tlıircl Quarter-1996 lnternalional Energy Agency - Organizaıion for Economic Co-operation ancl Deve/opment Temmuz-Ağuslos'97 Sayı 51
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=