Söyleşi Muhittin TEKMAN: Bunları kim denetliyor? Abram GOLDENBERG: Sanayi Bakanlığı ve İl Müdürlüğü konunun üzerinde çok duruyor. Belediyeler ele üzerinde çalışıyor. Belediyeler istasyonlarla uğraşıyor. Mesela İl Trafik Müclürlüğü'ne verilen bir sürü belgeler var. Trafik polisleri devamlı arabaları çevirip kontrol ediyor. Muhittin TEKMAN: Peki neye göre kontrol ediyor? Ruhsatı var mı? A. GOLDENBERG: Bir arabanın çalışabilmesi için LPG ile çalışır belgesi var. Bu belgenin alınabilmesi için tamamen kontrolden geçiyor. Akay ÇAKIR: Örneğin önceden gidiyor eleniyor ki, "Bir Şahin marka arabayı LPG ile çalışır hale getireceğiz." Yıldız Teknik Üniversitesine gidiliyor, bunun projesini alıyor. Proje onaylanıyor, Bakanlığa gidiyor, Bakanlık'tan ilgililer geliyorlar; tesisat, doğru ve düzenli çalışıyor mu diye kontrol ediyor. Uygun hale getirdikten sonra yani her bir araca takıldığında bizim yetkili mühendis kontrol ediyor, ve bu araba standartlara uygun bir şekilde çalıştırılır hale getirilmiştir belgesi veriliyor. Ondan sonra bu evraklar Trafik Müclürlüğü'ne veriliyor. Biz böyle bir aracı LPG ile çalışır hale getirdik, eliyoruz. Onlarda eliyorlar ki, bu araç LPG ile çalışır şekilde düzenlenmiştir ve bu aracın trafiğe çıkmasında bir mahsur yoktur. Ruhsatta yazıyor, ruhsata işliyor. Sonra bu araç çıkıp serbestçe dolaşır, diğer araçlar nasıl dolaşıyorsa aynı şekilde dolaşır. Fakat bazı araçlar ruhsat alamıyorlar. Yani dönüşümü kötü bir yerde yaptırıyor. Dolayısıyla ne ruhsat alıyor, ne başka birşey. Kaçak yapıyor yani. Standartlara uygun olmayan ve sabit orjinal LPG tankı yerine, ev veya sanayi tüpleri ile çalıştırılan araçlar Trafik Kanunu'nun 32. Maddesi gereği, araç üzerinde resmi izinsiz ve onaysız tadilat ve tebclilat yapıldığı gerekçesi ile trafikten men edilmeye başlanmıştır. Muhittin TEKMAN: Örneğin bir şahin sahibi geliyor, size başvuruyor. Siz ona bu sistemi kuruyorsunuz. Sizin sisteminizi sizden başkaları kurabiliyor mu? Abram GOLDENBERG: Hayır. Bizden istediği zaman yetki bayilerimiz var, kurs görmüştür. Onun dışında ne malzeme salarız, ne de müsaade ederiz. LPG dönüşüm kitlerinin satışı, sadece yetkili bayilerimiz veya servislerimiz aracılığı ile olacaktır. Aksi halde; ıııonle edilecek hiçbir kil firmamızın sorumlulğunda olmayacaktır. Üretimden kaynaklanan hatalara karşılık; ürünlerimiz 1 yıl süre firmamızın garantisi altında olup, garanti sonrası hizmetlerimiz ise kesintisiz ve bedeli mukabili verilecektir. Muhillin TEKMAN: Otogaz uygulaması yapan sizin gibi kaçtanefirma var? Abram GOLDENBERG: 3-4 firma daha var. Ama bizim organize olduğumuz şekilde hiç biri yok. Gerek istasyon, olsun gerek dönüşüm olsun. Yabancı uzmanları kullanmak suretiyle ve her türlü standarda %1 00 uymak şartı ile yaptırıyoruz. Muhillin TEKMAN: Bazı ülkelerin demode olan teknolojilerinin örneğin; bir karbüratör sistemi gibi, kendi ülkelerinde kullanılamaz duruma gelmesinden dolayı, bizim gibi sistemi yeni uygulamaya başlayan ülkelere gönderdiği söyleniyor. Bir takım teknolojik üstünlükler yaşanmış ve o ülkenin standardı arlık değişmiş deniliyor. Şu anda kullanılan eski teknoloji olduğu, Türkiye'ye yenisinin gelmediği söyleniyor. Abram GOLDENBERG: Teknoloji farkı şudur; Türkiye'de arabaların çoğu henüz karbüratörle işleyen arabalardır. Bugün Tofaş, ... karbüratörle çalışan arabalar imal ediyorlar. Bizde bu iş yeni olduğu için karbüratör dışında hiç bir dönüşüm kabul etmiyoruz. Çünkü enjeksiyon daha ileri bir teknolojidir, daha zor bir teknolojidir. Onun için evvela bizim bayilerimizin karbüratör üzerinde uzmanlaşıp, sonradan enjeksiyonlu sisteme geçeceğiz. Biz bu sene hiç bir enjeksiyonlu arabayı kabul etmiyoruz. Teknoloji dediğiniz bu halbuki. Avrupa'da artık karbüratörlü a raba kalmadı. Hepsi enjeksiyona geçli. Hatta bu arabalara da LPG takılmak üzere, devamlı ilerlemeler var. Bunları takip ediyoruz. Fakat bunlara daha henüz el atmadık. Çünkü en kolayı dönüşüm karbüratörlü arabalarda olduğu için bugün yalnız karbüratörlüden başka yapmıyoruz. Teknoloji farkı budur. Doğol·Goz Dergisi 123 Muhittin TEKMAN: Ne kadar bir tüketim oluyor? Şu ana kadar kaç oto değişmiştir, Türkiye'de kaç oto değişmiş olabilir? Abram GOLDENBERG: Bunun öncüsü Bursa. Diyebilirim ki bugün, Bursa'daki taksilerin o/o80'ni gaz ile işler. Bursa'da 2000-3000 arası taksi vardır. Ankara'da belki 6000-7000 taksi vardır. Bunun o/o50'clen fazlası gaz ile çalışıyor. İzmir'de ancak bir senedir başladı. Oradaki taksi miktarını tanı bilmediğim için o/o30'un üstünde gazla çalışır diyebiliyorum. Ancak büyük bir hızla pek çok taksi gaza dönüyor. Antalya'da ise 6000-8000 taksi vardır. Bugün o/o20-25'Ierde fakat orada da taksiler devamlı dönüşüyor. lstanbul ise en önemli şehir olmasına rağmen taksiler daha yeni gaza dönüşmeye başlıyor. Bugün belki 30.000 taksi varsa %1 0'u ancak LPG ile çalışıyor. Bunun en büyük sebebi ise yeteri kadar istasyon olmamasıdır. Mevcut birçok istasyon da standart dışı yapıldı ve bunlar tek tek kapatılıyor. Biz 10 Lane istasyon yaptık. 10 tane daha bitmek üzere. Şimdi onlar taınaıniyle %1 00 standartlara uygun. Standartlara uygun yaparken 4-5 misli daha pahalıya mal oluyor. Biz bu parayı hiç bir zaman esirgemiyoruz. Ya bunu yaparız, ya hiç yapmayız, diye düşünüyoruz. Diğerleri ne olursa olsun, şu veya bu şekilde bir tane tank kuruyor. Bakıyoruz yapıyor, arkadan kapatıyorlar, yine açıyor, yine kapatıyorlar. Fakat bunların tamamı muhakkak kapatılacak. En önemli pazar İstanbul olduğu halde daha İstanbul bu konuda henliz fakir diyebiliriz. Muhittin TEKMAN: LPG sektöründe otogaza giren sizden başka 2-3 tane daha var dediğiniz şirketler hangileridir? Abram GOLDENBERG: BİZİMGAZ, İPRAGAZ'ın HABAŞ var. Bu konuda size şöyle fikir vereyim. Örneğin; İtalya'cla 1 1 00 tane gaz istasyonu var. Küçücük Hollancla'da arabalar için 2600 tane LPG gaz istasyonu varken, aynı zamanda doğal gaz istasyonları ela var. Ama yalnızca LPG için 2600 bizde ise henüz 1 00 istasyon ya var, ya yok. Bunun içindekilerin çoğu da standart dışıdır. Biz 1 O tane istasyon yaptık. Şimdi 1 O Lane daha yapmak üzereyiz. Toplam 20 olacak, fakat çok çok dikkatli gidiyoruz ve o/o1 00 standartlara uygun olmayan hiçbirşey yapınıyoruz. Birçok müşteri geliyor. Çok talep var ve bir kısmı da bu nedenle kaçıyor. Siz 100.000 dolar istiyorsanız, biz 30-40.000 dolara hallediyoruz diyorlar. Ama biz bunu kabul etmiyoruz. Muhittin TEKMAN: Otogaz uygulaması ve bu uygulamanın sağladığı avantajlarla ilgili bilgi verebilir misiniz? Akay ÇAKIR: Bilindiği gibi; Ortak Pazar'ın üye devletlere verdiği talimatlara göre, LPG kullanımının hava kirliliğini önlemek maksadı ile, teşvik edilmesini bilhassa istemektedir. Bunun nedeni LPG'nin aşağıda belirtilen avantajlara sahip olmasıdır: CO'nun dışarı yayılımı diğer yakıtlara göre daha azdır. Yüksek oktan değerinden dolayı,tetra etil kurşun içermez. Oluşumundan dolayı kurşun içermez. Tanı yanması halinde, kanserojen olan aldahil, anhidrit çıkarmaz; siyah duman veya is çıkarmaz. Avrupa'da; bilhassa Fransız ve İtalyan oto üreticileri, LPG ile ele çalışan araba üretmeye başlamışlardır. Uzakdoğu'dan, Avrupa'ya ihracatyapan otomobil fabrikalarının bazıları, LPG ile de çalışan araçları ihraç etmeye başlamışlardır. Bizde ise; ticari araçların çoğu, karbüratörle çalışan araçlar olduğundan, şimdilik ithal ettiğimiz araç dönüşüm kitlerimiz, bunlara hitap etmektedir. Yakında enjeksiyon tipi araçların da dönüşümlerine başlayacağız. Yakıt alımında ekonomi sağlar: %8-1 5 arasında bir enerji ekonomisi sağlar. Motor ve viclanjların ömrünü iki katı na çıkartır. (Çünkü, LPG benzinden farklı olarak yanma odalarına tamamen nüfuz eder, bu durum da yağlı kurum ve diğer atıkların oluşumunu önler. Tam nüfuz etmeyen benzin, silindirlerin duvarına yapışırve yağlayıcının akışınazlığı nı azaltır. İyi yanmayan benzin, yağı kirleterek kalitesini bozar ve vidanjların daha devirli olmasına yol açar.) Otogazsistemi LPG tesisatının araçlara yerleştirilmesi sadece bazı elemanların mevcut tesisata ilave edilmesiyle gerçekleştirilir. Motorda hiçbir değişiklik gerektirmez. Aracınızla seyir esnasında sürücü ınahaline yerleştirilmiş bir elektronik seçici anahtar ile yakıtınızın, benzin veya LPG olmasını seçebilmektesiniz. Kısa bir sürede amorti edebileceği ayrıca; motorda LPG yanması sonucu yapılmış testler sonucu % 3 ile 8 arasında güç kaybı olduğu bilinmesine rağmen, seyir esnasında arada herhangi bir fark hissedilmemektedir. Muhittin TEKMAN: Verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederiz. Temmuz-Ağustos'97 Sayı 51
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=