lnterview Ali ÜNLÜ: 1997 İ�in 2 Milyon Ton LPG • ithalatı Gerekiyor! Editörümüz Süleyman BULAK ve Teknik Koordinatörümüz Muhittin TEKMAN, Demirören Şirketler Grubu İcra Komitesi Başkanı Ali ÜNLÜ ve İcra Komitesi Üyesi Koray YANÇ ile LPG Sektörü hakkında genel bir durum cleğerlenclirmesi yaptılar. Süleyman BULAK: Doğal gaz sektörünün, doğal gazla ilgili ısıtma cihazları veya endüstride buhar üretimi, kojenerasyon veya başka türlü kullanım için gerekli cihazların üretimini, uygulamasını, ithalatını yapan kişi ve kuruluşlar şimdi LPG'yi önemli bir alternatif olarak görüyorlar. Doğal Caz arz talep dengesinin oluşturulmaması nedeniyle, yani, başka bir ifadeyle talep edildiği kadar doğal gaz temin edilemediğinden bir süredir doğal gaz cihazları üreten, ithal eden kuruluşlar uygulamalarında LPC'yi tercih ediyorlar. Türkiye'nin 1 997 için doğal gaz kullanma talebi yaklaşık 1 O milyar m3'e çıkacak şekilde. Geçen yıl alınan gaz 8 milyar m3, aradaki 2 milyar m3'ün arzı güç olabilir. Burada talebin meydana getirdiği büyük bir açık var. Dergimizin oluşturduğu platform, LPC'nin dökme kısmıyla daha ilgili. Bu konuyu dikkate alarak bir LPG dosyası açtık. Biz sizi, LPG sektörünün öndegelen kuruluşlarının yetkilileri olarak, daha ziyade dökme LPG ağırlıklı olmak üzere LPG sektörü ile ilgili görüşlerinizi almak için ziyaret ettik. Koray YANÇ: Son zamanlarda, üç dört sene evvelinden başlayan dökme LPG talebi var, ama son senede bu daha da belirgin bir hale geldi. Dolayısıyla dökme gaz sanayindeki bu şirketlerin bu ihtiyacı karşılaması biraz daha zor hale geliyor. Dediğiniz, teşhis doğru. Ali Bey sizin dökme gazlar pazarı üzerine düşündüğünüz herhangi bir şey var mı? Ali ÜNLÜ: Büyük kentlerde doğal gaz kullanımının artması LPG tüketimini şimdilik çok fazla etkilememiştir. Zira doğal gaz daha ziyade apartmanların kalorifer kazanlarına bağlanmakta, mutfağa pek girmemektedir. Türkiye'deki 46 şirket 3 ·ı . 7.1 997 tarihine kadar toplam 1 .575.948 ton LPG almış. Bunu Tüpraş'tan almışlar. 1997 senesindeki Türkiye'nin ihtiyacı 2.800.000 ton. 'l996'ya göre yaklaşık o/o1 6'lık bir artış var. Şimdi LPG'yi Türkiye'de şöyle değerlendimıekte yarar görüyorum. Türkiye'nin şu anda yıllık, LPG tüketimi 2.800.000 ton civarında olup bu miktar her yıl yaklaşık %1 O civarında bir artış kaydetmektedir. Yurt içinde faaliyette bulunan rafineriler tarafından yılda üretilen 800.000 ton LPG ihtiyacı karşılamaktan çok uzaktır. Yıllık tüketimin yaklaşık 2/3 'ünün tamamı, şu anda Tüpraş tarafından (yani Devlet tarafından) ve 30.000-40.000 ton gibi büyük partiler halinde ithal edilerek karşılanmaktadır. Ancak ithal edilen LPG nin fiyat oluşumunda devletin ton başına $ 50. subvansiyonunu da burada zikretmek gerekir. Muhittin TEKMAN: Özelleştirmenin etkisi nasıl olacak? Ali ÜNLÜ: Son zamanda gittikçe hız kazanan özelleştirme faaliyeti sonucu, yakın bir gelecekte Tüpraş Rafinerileri'nin özelleştirileceği kendini göstermektedir. Tüpraş'ın özelleştirilmesi halinde, Tüpraş'ı satın alan grubun Türkiye'ye yukarıda zikredilen şartlarda LPG ithal etmesi mümkün gözükmemektedir. Diğer taraftan, halen yurt içinde faaliyet gösteren LPG şirketlerinin gücü 30.000-40.000 ton gibi büyük partiler halinde LPG ithal etmeye müsait değildir. Bu şirketler tarafından LPG nin 3000-5000 ton gibi küçük partiler halinde Türkiye'ye getirilmesi 30.000-40.000 ton gibi partilere göre fiyat açısından son derece dezavantajlı bir durum arzetmektedir. Bu durumda yabancı petrol şirketlerinin muhtemelen devreye girmek ve büyük partiler halinde LPG ithal etmek sureti ile Türkiye'nin ihtiyacını karşılamak yoluna gidecekleri tahmin edilmektedir. Bu nedenle yabancı petrol şirketleri Türkiye'deki LPG faaliyetlerini ciddi olarak ve büyük bir ilgi ile takip etmektedirler. Doğal Gaz Dergisi 120 Muhittin TEKMAN: LPG sektöründe pazar durumu ve firmalar bazında dağılımı nasıl? Ali ÜNLÜ: Türkiye'nin şu anda yıllık LPG tüketimi, daha önce de belirtildiği üzere her yıl %1 O civarında büyümektedir. Bunda nüfus artışının ve hayat standardının yükselmesinin, köyden kentlere göçün çok önemli payı vardır. LPG dağıtımında önde_ gelen üç büyük şirket (AYCAZ %35, IPRAGAZ %20, DEMIROREN Grubu %15 pazar payı ile) ülkenin LPG dağıtımının toplam %70 'ini ellerinde bulundurmaktadırlar. Geri kalan o/o30 'luk pay ise bu şirketlerin dışında kalan ve sayıları 40'a üzerindeki diğer LPG şirketleri tarafından paylaşılmaktadır. LPC'nin tarihçesine bakmak lazım. Türkiye'de LPG ne zaman kurulmuş. ·1961�1962 yıllarında ilk önce 3 şirket kurulmuş. Milangaz, Aygaz, lpragaz. LPG sektöründe ciddi ilk yabancı yatırım MOBiL tarafından yapılmıştır. Daha sonra Mobil, Mogaz adı altında faaliyetini sürdürdüğü bu LPG şirketini AYCAZ A.Ş. ye devretmiştir. M�bil'i takiben Türkiye LPG pazarında ikinci büyük yabancı girişim, PRIMAGAZ (Fransa) firmasının IPRACAZ'ın %95 hissesini, BİZİMGAZ'ın o/o100 hissesini satın alması ile gerçekleşmiştir. Daha sonra da TOTAL (Fransa) firması TÜPCAZ'ın o/o1 00 hissesini satın alarak Türkiye LPG piyasasına girmiş bulunmaktadır. Son zamanda da BP'nin Türkiye LPG piyasasında aktifolarak faaliyete başlayacağı yolunda haberler gelmektedir. Sonra bu Türkiye genelinde 7-8 şirket olmuş. Devlet bunlara teşfik ve ondan sonra bu şirketlerin adetleri, vermiş, 46'ya kadar dayanmış. LPG'yle Türkiye'nin tanışması kırsal kesimlerde ormanı kesmesinler, gibi nedenlerledir. Şimdi doğal gaza baktığımız zaman Süleyman Bey'in ifadesinde buyurduğu gibi bu sene 1 O milyar m3 doğal gaza ihtiyaç var. Ama 2 milyar m3 de açığımız var. Bunun yanında 1997 senesinin ilk 7 ayında aldığımız ve ürettiğimiz 1 .575.948 ton LPG. Demek ki bizim aylık 225.000 ton bir tüketimimiz var. Bu 2.800.000 tonun 800.000 tonu İzmit, Aliağa ve Kırıkkale'de üretiliyor. Demek ki bizim 2 milyon ton LPG açığımız var. Bugün Türkiye'nin büyük bir enerji sorunu var. Bu enerji sorununu halletmek..için herkes bir arayış içinde. Kojenerasyonlar kuralım eliyorlar. ünce bu hata. Neden hata? Türkiye'nin altyapısı yok. Türkiye 2 milyon ton LPG'yi iskelelere, depolara boşaltmak için Temmuz-Ağustos'97 Soyı 51
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=