DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE BAŞKA HANGİ YATIRIMLAR VAR? BOTAŞ'ı n 1 996 yılında başlayan 1 1 .5 milyon dolartutarlı Eskişehir Kentsel Dağıtım Şebekesi yapım çalışmaları 1997 yılı içi nde sonuçlanacak. İzmit'de l 99� yılı nda başlayan ve bir belediye şirketi olan İZGAZ'ın, tamamı krediye dayalı, 130 milyon dolar yatırım tutarlı İzmir Kentsel Dağıtım Şebekesi yapım çalışmaları da 1997 yılı içinde bitecek. Ankara'da 1996 yılı nda başlayan 130 milyon dolar tutarlı, yabancı kredili bir yatırımla, 250.000 yenı aboneye daha doğal gaz iletilmesi öngörülüyor. İstanbul'da İGDAŞ Genel Müdürlüğü, çalışmalarını son yıllarda özkaynaklarıyla sürdürdü. 1996 yılı içinde 60 milyon dolarlık yatırımlar abone sayısını 820.000'e, fiili gaz kullanıcı sayısını 770.000'e ulaştırdı. 1997 yılı içinde yapacağı ve özkaynaklardan karşılanacak 53.2 milyon $ tutarı ndaki yatırımlarla, İGDAŞ, 1 .5 milyon aboneye ulaşmayı hedefliyor. Kuşkusuz süren ve planlanan çalışmalar bunlarla sınırlı değil. Yine bir belediye şirketi olan AGDAŞ (Adapazarı Gaz Dağıtım Sanayi A.Ş.) Adapazarı'nda, Balıkesir Belediyesi ise Balıkesir'de doğal gaz dağıtım şebekesinin yapımına yönelik projeleri, uygulama aşaması na getirmek için çal ışıyorlar. GAZIN TÜKETİMİNDE ÖNCELİK NEREYE ? Bugün, neredeyse tamamı ithal edilen bir enerji kaynağı olan doğal gazın tüketimi içinde % 53'lük bir payla elektrik enerjisi üretimi başta geliyor. Yatırım çalışmaları süren Marmara Ereğlisi'nde iki tane 500 MW'lik, Bursa'da 1 300 MW'lik doğal gaza dayalı termik santral projeleri, doğal gazı n ağırlıklı elektrik enerjisi üretimi ıçın kul lanılması eğiliminin süreceğini gösteriyor. Özel sektörün de hergün sayısı artan kojenerasyon, birleşik ısı ve güç üretimi sistemleri yatırımları, doğal gaz tüketimi nde elektrik enerjisi üretiminin baş rolde olacağı na işaret ediyor. Halen özel sektör kuruluşlarına ait, kapasiteleri 43 MW ile 123.4 MW arasında değişen 15 adet doğal gaza dayalı otoprodüktör enerji tesisi ni n toplam kurulu kapasitesi 375 MW'ye ulaşıyor. Bu tesislerin yatırım tutarı ise, 232 milyon dolar. Sözleşmeleri imzalayan ve yatırım planlama çalışmaları süren otoprodüktör enerji yatırım sayısı 1 7 ve kurulması Doğal Gaz Dergisı öngörülen 341 MW. Bu yatırımların tutarı ise 20 milyon doları aşıyor. Ayrıca, fizibilite çalışmaları süren 27 projenin öngördüğü kapasite ise, 935 MW. Özel sektörün bu yatırımları nın yanısıra, devlet doğal gaza dayalı 4700 MW kapasiteli doğal gaz santrali kurmayı planlıyor. Doğal gazda ısınma ve enerji kaynağı olarak kentsel kullanım, Ankara, İstanbul ve Bursa'da 1 996 sonundaki yüzbinlerce aboneye yenilerini n eklenmesine yönelik çalışmalar ve doğal gaza geçme çalışmaları süren Eskişehir ve İzmit'deki yeni abonelere karşın, halen % 19 mertebesinde. Kentsel amaçlı Adapazarı, Balıkesir, Bandırma, Düzce vb. projeler de hayata geçse, kentsel amaçlı tüketimin payı nı n çok fazla artmayacağını söylemek mümkün. Konuyla ilgili uzmanlar, kentsel tüketimi n mevsimlere göre faklılık gösterdiği ni, kış aylarında arttığını, yaz aylarında ise çok düştüğünü, bu mevsimsel dalgalanmaları karşılayacak doğal gaz yeraltı depolama imkanları tesis edilmediği sürece, toplam doğal gaz tüketimi içinde, kentsel amaçlı kullanımın arttırılmaması, hatta yeni kentsel dağıtım şebekeleri yapımına ızın verilmemesi gerektiği görüşünü savunuyorlar. TÜRKİYE'NİN DOĞAL GAZ DEPOLAMA İMKANI VAR MI? Türkiye doğal gaz tüketiminde mevsimsel dalgalanmaları karşılayacak bir depolama düzeni kurmak zorunda. TPAO'nun Trakya Bölgesi nde daha önce doğal gaz çıkardığı kuyulardan bu amaçla yararlanmak mümkün. Bunun içi n TPAO ve BOTAŞ'ı n ortaklaşa çalışmaları sürüyor. Bu amaçla yapılan mühendislik etüdleri nin sonuçlanmasından sonra, 441., milyon dolar tutarlı yatırım yapılması gerekiyor. 163 Öte yanda doğal gazı n depolanabilmesi için Tuz Gölü'nden de yararlanmak mümkün. Tuz Gölü'nün içi ndeki tuz mağaralarının da doğal gaz depolanmaya uygunluğunu tespit etmeye yönelik mühendislik etüdlerinin yapılması zorunlu. Planlanan Güney Hattının yapılması halinde Tuz Gölü'ne boru hatlarıyla doğal gaz ulaştırma olanağı da olabilecek. TÜRKİYE'DE DOĞAL GAZ VAR MI ? Trakya'da ve Mardin Bölgesinde çok sınırlı olan üretim, TPAO' nun Marmara Bölgesi nde yürüttüğü arama çalışmalarının ilk ipuçlarına göre yüzmilyon m3 seviyesine ulaşabilir. Kuşkusuz, bu da olumlu bir gelişme. Ocak ubat'97 So ı 48
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=