■ yeterince yapmamasından kaynaklanıyor. Çünkü ETKB uygulama anlaşmasın ı imzaladıktan sonra enerji satış anlaşması için kojenerasyon veya otoprodüktör tesisi kurmak isteyeni TEAŞ ile, gaz al ım anlaşması için ise BOTAŞ ile başbaşa bırakıyor. ETKB bunlarıtek elden organize edemiyor .Bundan daha büyük bir, sorun, elektrik dağıtımının TEAŞ ve TEDAŞ tarafından yapılmadığı yerlerle ilgi!i. İstanbul Anadolu yakasında Aktaş, Çukurova ve Kepez Elektrik bölgeleri var. Bu bölgelerde otoprodüktör tesisi kurmak yetkili şirketlerin oluruna bırak ılmış durumda. Koç Holding'in yaklaşık 1 00 mW kapasiteli bir projesi varve biz bu bölgelerdeki tesisleri projeden çıkarmak zorunda kaldık. Çünkü bu sorunu aşamadık. AKTAŞ Elektrik bölgesinde Otosan fabrikamız, Çukurova Elektrik bölgesinde İzocam' ın Tarsus tesisleri var. Burada Aktaş ve Çukurova Elektrik'i kendi çıkarlarını korumaları açısından hakl ı buluyorum ancak bu işi organize edecek yetkili bir organın bulunması lazım. Örneğin, ETKB hazırladığımız başvuru dosyasını Çukurova, Aktaş ve Kepez Elektrik ile TEAŞ ve TEDAŞ'a gönderiyor. Çukurova Elektrik şu anda İzocam'ın Tarsus tesisine yılda 20 milyon kW/saat elektrik satıyor ve haklı olarak bu işten kar elde ediyor. Biz bu elektriği kendi santralımızdan versek Çukurova Elektrik kar elde edemeyecek. Tabii ki, bunu istemezler. İzocam onlar için büyük bir müşteri. Paras ını gününde ve düzenli olarak öder, binlerce insanlauğraşmak zorunda değildir. Aynı şey AKTAŞ Elektrik için de geçerli. Otosan fabrikası da yaklaşık aynı miktarda elektrik kullanıyor ve AKTAŞ Elektrik bu işten kar elde ediyor. Bunun üzerine santralımızın boyutunu küçültmek zorunda kalıyoruz. Çünkü bu tesisten elektrik alabilecek kuruluşların sayıs ı azaldıkça büyük yatırımlar yapmamızın da anlamı kalmıyor. Önceleri iletim için verilecek kirayla ilgili bir problemimiz vardı. Bu, bir karara bağlandı. Yalnız şimdiki haliyle sorunu tam olarak çözdüğünü söyleyemeyiz. Çünkü eskiden elektrikterki söz konusuydu. Üretimci elektriği biryere 8 DOĞAL GAZ DERGİSİ SAYI 45 panel naklederken 1 7 birimi terkediyordu ve yaklaşık % 80'ini belii bir noktada alabiliyordu. Şimdi bu oranlar düştü ama sanayi elektriği fiyat ı nedeniyle para olarak tahsil ediliyor. Ürettiğimiz enerjiyi TEAŞ'ın veya TEDAŞ'ın sat ış fiyatından daha ucuza malettiğimiz için % l 7'yi terketmenin bize maliyeti % l 7'nin altı ndaydı. Biz bunu 7 cent üzerinden terkettiğimiz zaman oranların bu miktarda azalması sorunu çözmüyor, belki oranlar daha azalsa sorun çözülecektir. Herkesin kendi elektriğini üretmesi yerine elektrik ve ısıyı birlikte üreten kojenerasyon tesislerinin teşvik edilmesi gerekiyor.Zaten TEAŞ, doğal gazı kendi kombine çevrim santrallarında % 55 verimle yakacaktır. Amacımız bunun dahaverimli kullan ılmasıdır. % 70'in üzerindeki kullanımın bir önemi var ve bunun teşvik edilmesi gerekiyor. Belki % 30-40 verimle doğal gazı yakarak ekonomik bir yatırım yapmak mümkündür ama doğal gazı yurt dışından ithal ediyoruz. Doğal gazı verimli kullanırsak kaynaklar da israfolmayacaktır. Özkan AĞIŞ : Teşekkür ederiz sayın AĞABAY. Sayın Gökhan YARDIM'a bir soru yöneltmek istiyorum. Konuşmalarda 300 mW kapasiteli bir kojenerasyon tesisi için BOTAŞ'tan vize alındığı, tesisin bu yıl veya önümüzdeki yıl kurulacağı belirtildi. Bu, 500 milyon m3 'itik doğal gazın sağlanması anlamına gelir. Yine Türkiye'de frenlenmiş tüketim artışı BOTAŞ'ın verdiği rakamlara göre % l 6'd ır. Doğal gazın frenlenmiş olduğunu BOTAŞ da ifade etti. Serbest bırakılırsa bu oran %30'aç ıkacak. Geçen sene gaz tüketimi 6.7 milyar m3 olduğuna göre bunun % 30'u olan yaklaşık 2 milyar m3 kadar bir gazın her yıl sisteme ilave edilmesi gerektiğini görüyoruz. Bu ihtiyac ın 1997-98 döneminde nereden karşılanacağını öğrenmek istiyoruz. Gökhan YARDIM : Teşekkür ederim. Doğal gazalım sat ımında alıcı ve satıcı ülke uzun dönemli kontratlarla karş ılıklı bağlanıyorlar. Çünkü alıcı ve satıcı değeri yüz milyonlarca dolar ı bulan yatırımlar yapıyor. Bu nedenle alıcı ve satıcılardevletkuruluşları ise iki devlet aras ında hükümetlerarası anlaşma imzalanıyor. Bu anlaşma al ı m satım anlaşmalarına baz teşkil ediyor. Ancak herhangi özel sektör bazlı bir kuruluştan doğal gaz alacaksanız hükümetleraras ı anlaşmalar işlemiyor. Satıcı şirket sizden devlet garantisi istiyor. Örneğin, Nijerya LNG'nin % 5 1'i özel, % 49'u devlete ait. Şuandaciddi bir proje devam ediyor. Ancak şu andaki mevzuat BOTAŞ'a ödemeyapmak için devlet garantisi vermeye uygun değil. Katar'dan LNG alalım diyoruz, ancak mevzuat uygun değil, hazine garantisi isteniyor. Eximbank, export-import bankası olmasına rağmen bunu karşılayamıyor, hazine de ancak borçlanmaya verebiliyor.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=