47 ENERJİ & DOĞALGAZ • MART-NİSAN / 2025 MAKALE uygulamada, pH'ın kontrol edilmesi büyük olasılıkla VFA verimini belirleyen en önemli faktördür ve fenol bulunmaktadır. Portakal kabuğundan biyogaz üretmenin asıl zorluğu, antimikrobiyal bir bileşik olan “Dlimonen” bulunmasıdır ve bu problem çözülmeden anaerobik çürütmeden kullanılması sakıncalıdır. Bu kimyasal portakal esansiyel yağının %90'ını, portakalın kuru maddesinin %2-3'ünü oluşturur. Narenciye atıkları (CW), D-limonen gibi tatlar nedeniyle normalde anaerobik sindirim (AD) için toksiktir. Mezofilik çürütmede 400 L/m3 konsantrasyonda prosesin nihai başarısızlığına neden olmaktadır. Portakal kabuğunun öğütülmesi (2,5 glimonen L-1) The biochemical methane potential BMP değerlerini etkilememiş, ancak öğütmenin neden olduğu artan citrus essential oils (CEO) kullanılabilirliği nedeniyle kinetiği yavaşlatmıştır. Narenciye atıklarının yarı sürekli anaerobik sindirimde d-limonenin inhibitör dozlarının 24 mg/Lt/gün ila 75 mg/Lt/gün arasında değiştiği bildirilmektedir. Turunçgil kabuğundaki d-limonen, anaerobik çürütücüdeki 200 mg/kg’den daha yüksek konsantrasyonlar için anaerobik çürütme üzerinde inhibe edici bir etkiye sahiptir. Bu inhibitör etkinin, anaerobik çürütme sırasında d-limonenden üretilen cymene'den kaynaklanıyor gibi görünmektedir. Turunçgil kabuğunun öğütülmesi d-limoneni ortama salar ve inhibitör etkisini artırır. Limonenin biyolojik olarak parçalanmasından sonra toksisite gözlenir ve bu da diğer inhibitör bileşiklere biyotransformasyonuna bağlanır. Turunçgil atıklarının IC50 inhibitör konsantrasyonu, yarı sürekli anaerobik sindirimde dlimonenin inhibitör dozlarının 24 mg/L/d ile 75 mg/L/d arasında değiştiği rapor edilmiştir. Limonenin tahmini IC50 değerleri narenciye atığındaki normal konsantrasyonundan daha düşüktür, bu da narenciye atığının anaerobik sindiriminin engellenmesinin her zaman beklenebileceğini göstermektedir. Portakal kabuğu atığı (OPW) için etkili, uygun ve çevre dostu bir arıtma gereklidir. Anaerobik çürütme (AD) süreci ile kontrollü koşullar altında biyogaz üretimi son derece tavsiye edilir ve OPW substrat olarak kullanıldığında potansiyel olarak yüksek verimli olduğu gösterilmiştir. Anaerobik çürütücü içindeki düşük limonen konsantrasyonu bu inhibisyonu önlemek için etkili olabilir. Kararlı anaerobik birlikte çürütme süreci performansıyla sonuçlanan maksimum OLR, 26,7 mg Limonen (Lt/sindirici/gün) limonen dozajına karşılık gelen 2 gVS (Lt-1 gün-1) idi. Narenciye atıkları, düşük substrat yüklemesinde kontrollü anaerobik sindirim yoluyla uçucu yağ asitlerine (VFA)'lara dönüştürülebilir. Pratik uygulamada, pH'ın kontrol edilmesi büyük olasılıkla VFA verimini belirleyen en önemli faktördür. 11. Anaerobik çürütme tesisinde atıkların içinde maddelerin çökelmesi sonucu oluşan killi, mermerli, kumlu ve organik maddeli dibe çökmüş çamurlar, ortamdan alınıp dekantörde ve benzeri tesiste susuzlaştırıldıktan sonra çimento sanayi için hem önemli bir hammadde hemde enerji kaynağı olarak kullanılabilir. 12. Hayvan gübreleri geçici depolama yerleri sızdırmaz ortamlarda depolanmalı. 13. Süt, bira, maya, nişasta, meyve suyu ve şarap sanayi konsantre atık suları önemli oranda biyobozunur organik madde içerir. Mutlaka anaerobik olarak değerlendirilmeli. 14. Tavuk gübresi kullanımında toplam azot miktarı mutlaka dikkate alınmalı. Tavuklar çok az sıvı salgıladıkları için dışkılarında kristal halinde amonyak bulunabilir. Tavuk gübresinde, yaklaşık 8 g/Lt gibi yüksek oranda amonyum azotu içerir. Ortaya çıkan yüksek amonyak içeriği, sindirim sırasında engelleyici etkilere (inhibite edici) etkiye yol açarak, besi alanlarında gübre depolama sırasında yüksek NH4- emisyonlarına neden olabilir. 15. Tavukların açık besi yerlerinde tutulması tipik olarak gübrenin kumla önemli ölçüde kirlenmesine neden olur. Çoğu çürütücü sisteminde kum, bir alt tabaka oluşturan tortulardır ve anaerobik çürütücüde sıklıkla operasyonel sorunlara neden olur ve çürütücü reaktör hacimlerinin azalmasına neden olur ve atığın hidrolik bekleme süresini kısaltır. 16. Anaerobik çürütücüye beslenen her atık türü değişikliğinde karbon/azot/fosfor oranı önceden mutlaka dikkate alınmalı. 17. Amonyak salımını ve besi maddesi kaçmasını önlemek için hayvan gübresi, tavuk gübresi ve digestate pH’nın 6,4 civarında tutulması tavsiye edilir. pH ayarlamada sülfürik asit kullanılması tavsiye edilir. 18. H2S gidermek için ya anaerobik reaktör içine demir talaşı (toz halinde) ilave edilebilir veya baca sisteminde demir talaşı ile H2S giderme ünitesi yapılır. Her iki metotla H2S, %89-%90 oranında giderilir. Bu konuda detay çalışma yapılacaktır. n
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=