stratigrafi birimlerini aşağıdaki tabloda vermektedir: U.S. EIA'nın hazırladığı "World Shale Gas Resources: An lnitial Assessment of 14 Regions Outside the United States" başlıklı çalışmasında, "Türkiye'nin kurtarılabilir kaya gazı kaynaklarının miktarı" aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: TPAO, Shell Upstream Turkey B.V. ile imzaladığı 23.11.2011 tarihli "Farm-in ve Ortak İşletme Anlaşması" çerçevesinde, bu bölgelerde yapılacak sondajların tamamının masrafını Shell ödeyecek; bulunacak petrolün %70'iTPAO'ya ait olacak. Trakya'da yapılan sondaj denemeleri sonucunda, herhangi bir gaz elde edilememiş, Diyarbakır'daki havzalarda halen kaya gazı arama çalışmaları devam etmektedir. 7. Kaya Gazı Ü suz Yanları Var m re ıd ti ı m r?i nin OlumKaya gazının, gittikçe artan gaz ihtiyacının karşılanmasını sağlayacak olması, doğalgaz fiyatlarında oluşacak düşüş, bunun sonucunda daha enterkonnekte bir enerji yatırım ortamı sağlaması, yapılan yatırımlarla bir çok işsize iş istihdamı oluşturması gibi avantajlarının yanı sıra, bu gazın üretilmesi esnasında bazı çevresel ve toplumsal sorunlar da meydana gelmektedir. Bu olumsuzlukları sıralarsak: 1. Yer altı suyu kirliliği (Kaya gazı üretiminde kullanılan yöntemlerden hidrolik çatlatma teknolojisinde yüksek basınçlı ve kimyasal madde içerikli suyun yer altı kaynak suyu ile karışması) 2. Deprem olasılığı (Yer altındaki kayaçların delinmesiyle oluşacak boşluklar nedeniyle, yer altı katmanlarının hareket etmesi ve olası depremlere neden olması) ■ DOĞAL GAZ DERGİSİ 173 ■ ■ MAKALE ■• ■ EU ACTUAL NAT GAS CONSUMPTION 2001 - 2009 AND FORECASTSUPPLIES AND CONSUMPTION TOWARDS 2020 U.'KO'-"'ON.UstAnsTICAl�Ht!-Hl•.llAV.'10ztM,6'1l0Mıft -Touıl plpeliM imports Russi.a/E.wuia and NorthAfrk-a -EU+Notway,�oductlon -EIA/IEA.Proftdtdcrowthinconsumptlon Gcm(ac.a'ı/a 650 600 550 450 .00 350 300 ·• 250 200 150 100 50 o 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 zou 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Şekil 5. 2035 yılına kadar Avrupa'da beklenen doğalgaz tüketim artış miktarı 3. Toplumsal tepkiler (Rezervlerin bulunduğu bölgelerde, halkın yaşam alanlarını ihlal etmesi ve çevre halkına rahatsızlık vermesi) 4. Emisyon salımı (Doğal konvansiyonel üretimli gaza nazaran %3.5 - %12 arasında daha fazla karbon salımı gerçekleştirmesi) Bu tür çevresel ve toplumsal baskılar, bazı ülkelerde özellikle Avrupa'da kaya gazı üretiminde engelleyici rol oynamaktadır. Örneğin İngiltere'de, kaya gazı üretilmesi esnasında olası büyük depremlerin olabileceği düşünüldüğü için, bu üretimin gerçekleştirilmesi ülkede yasaklanmıştır. Fransa ise, yeraltı sularına vereceği kirlilik dolayısıyla, kaya gazı üretimine sıcak bakmayan ülkeler arasında. 8. Sonuç Amerika'da başlayan kaya gazı üretiminin, önümüzdeki yıllarda petrol ve gaz ithalatı -ihracatı yapan ülkeleri önemli derecede etkileyeceği tahmin ediliyor. Amerika'da kaya gazı üretim artışı önce "Kıt'a Amerika"da fiyatları 2.0 $/MMBtu seviyelerine kadar düşürmüş ve LNG ithalatını durdurmuştur. Üretimin gelecek yıllarda daha da artacağına kesin gözüyle bakıldığı için, halen LNG ithalatında "gasification" esaslı terminallerin, bugünlerde "liguifying" terminallerine dönüştürülerek, kaya gazı ihracı planlanmaktadır. Terminaller tamamlandığında, diğer ülkelere gaz ihracatı artacak ve dünya piyasasında gaz fazlalığı sebebiyle, piyasa gaz fiyatlarının düşmesine sebep olacaktır. Önümüzdeki günlerde Amerika haricindeki diğer ülkelerde de bu gazın üretiminin başlamasıyla, gaz piyasasındaki trendlerin çok hareketli olacağını düşünüyoruz. Kaynaklar 1. U.S. EIA, "World Shale Gas Resources:An lnitial Assessment of 14 Regions Outside the United States", April, 2012, 2. IEA 2011, ''Are we entering to a Golden Age of Gas?", Special Report, 3. Balkaş, Özer, "Unconventional Oil and gas-Turkey" TMMOB Jeoloji Muhendisleri Odası, 4. Ankara, 7 Mayıs 2012, 5. Deloitte, "Turkey's natura! gas market Expectations and developments 2012" May, 2012, 6. Halliburton, US Shale Gas Report, 2008, 7. http://www.shalegasinfo. eu/index. php/en/info/why-shale-gas. htm 1 8. http://www.economist . com/ node/21556242 . ■ Doğal Gaz Dergisi Eylül / September 2012
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=