■ ■ ■ DOĞALGAZDERGİSİ 173 •■ MAKALE ■ büyük kaya gazı rezervlerinin olduğu ancak çevresel kısıtlamalar ve gereken teknolojik faaliyetlerin yoksunluğu nedeniyle, 2020 yılına kadar Avrupa'da shale gaz üretiminin ancak sınırlı miktarda yapılabileceği düşünülüyor. 5. Amerika'da Kaya Gazı Amerika, özellikle 2006 yılından günümüze kadar, her sene yaklaşık %100'lük kaya gazı üretim artışıyla dünyadaki tek shale gaz üretiminin yapıldığı bölgedir. Büyük kapasiteli petrol ve doğalgaz içerikli shale kayaçlı bölgelerden bazıları şu şekildedir: • Yapısında doğalgaz bulunduranlar: Barnett Shae, Marcellus Shale, Haynesville Shale ve Fayetteville Shale, • Yapısında petrol bulunduranlar: Bakken Shale ve Eagle Ford Shale. Amerika'da ilk olarak Teksas bölgesinde (Barnett Shale) 1981 yıllarında kaya gazı ile ilgili araştırmalara başlanmış, 1 995'Iere doğru hidrolik çatlatma teknolojisinin geliştirilmesiyle gaz üretimi başlamıştır. Şu anda Amerika'da 2012 yılı Haziran ayı sonuna kadar yaklaşık olarak kaya gazı üretimi 215 Bcm/yıl'dır. Şu anda Amerika'da gaz üretiminin %60'ı, "sıra dışı" gaz olan kaya gazı sayesinde gerçekleşmektedir. 2005 trillion cubic feet per year 30 2010 2S 20 15 10 o ,---.---...,....--.....- NonııuodıMd� n, 1990 1995 2000 2005 2010 201 S 2020 202$ 2030 2035 Source: U.S. Energy lnformation Administration, Annual Energy Outlook 2012 (June 2012). Grafik 1. Amerika'nın kaya gazı üretimindeki kapasite gelişimi (1990 - 2035) SE ANATOLIAN BASIN THRACE BASIN EASTERN ANATOLIAN BASINS BLACKSEA BASINS SALTLAKE BASIN TAURUS BASINS yılında, Amerika'daki kaya gazı üretim Şekil 3. Türkiye genelindeki kaya gazı potansiyeli bulundurabilecek havzalar oranı, toplam gaz üretiminin %4'ünü oluştururken, şu anda bu oran %25'e yükselmiştir. Geçtiğimiz Mayıs ayında gaz fiyatı 2 $/MMBtu'ya kadar düşmüştür. Mevsimlik fiyatlar 2.0 -2.8 $/MMBtu arasında değişmektedir. 2000 ile 201 O yılları arasında her yıl yaklaşık olarak 100 Bcm LNG ithalatı yapan Amerika, 2011 yılında sadece 20 Bcm'lik bir ithalat gerçekleştirerek, LNG ithalatını %80 oranda azaltmış bulunuyor. Şu anda Amerika'da üretilebilir kaya gazı rezervinin, 1 4 -28 Tem kadar olduğunu, yaklaşık 1 00 - 150 yıl Doğal Gaz Dergisi Eylül/ September 2012 kadar, dışarıdan gaz ithal etmeden lara göre Diyarbakır, Erzurum ve kendi gaz ihtiyacını karşılayabileceği Trakya'daki üç alanda kaya gaz-petrol hesaplanmıştır. sahalarının varlığı tespit edilmiştir. 6. Türkiye'de Kaya Gazı TPAO, kaya gazı ile ilgili farklı havzaTürkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın larda ve bölgelerde, "sıra dışı" kay- (TPAO) yapmış olduğu araştırma- nak potansiyeline sahip jeolojik kaya Tablo 5. Dünyadaki ve Türkiye'deki Kaya Gazı Potansiyeli 2009 Doğalgaz Pazarı İspatlanmış Kurtarılabilir -- Doğalgaz "Kaya Gazı" Üretim Tüketim İthalat Rezervi Kaynakları (Bcm) (Bcm) (Bcm) 1 (Bcm) (Bcm) 301.i} 1 --, Dünya 3021 - 187.170 163.000 --- Türkiye 0,85 35 %98 1 5,66 425
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=