Türkiye Doğal Gaz Piyasasında • • Botaş i letim Şebekesi işleyiş • Düzenlemelerine i lişkin Esaslar • • (Kısaca ŞID) i le Doğal Gaz i letim Ve • Sevkiyat Kontrol Tarifelerine i l işkin Değerlendirmeler Hızır Hakan ÜNAL BOTAŞ Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü 60 Doğal Gaz Dergisi Ekim/ October 2011 Özet Türkiye doğal gaz piyasasında, 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile bu kanuna dayanan mevzuat çerçe vesinde iletim şebekesi yoluyla doğal gaz taşınması ile ilgili tarafların belli hak ve yükümlülüklerinin kayıt altına alındığı mevzuat Şebeke İşleyiş Sis temine İlişkin Esaslar (Kısaca ŞİD) ile düzenlenmiştir. İletim şebekesi yoluy la doğal gaz taşınması için ödenecek bedeller ise İletim ve Sevkiyat Kontrol Tarifeleri ile saptanmaktadır. Türki ye doğal gaz piyasasının BOTAŞ'ın sahip olduğu tek tedarikçi olma hüvi yetinden çıkması ile oluşan çoklu te darikçi piyasayı yakından ilgilendiren mevzuat ve problemlerin gündeme taşınması büyük önem arz etmekte dir. 1. Giriş 4646 sayılı Kanun ile doğal gaz iletim faaliyetlerinin ticaret faaliyetlerinden ayrıştırılmış bir yapıda yürütülmesi kapsamında BOTAŞ hesap ayrışma sına (Account Separation) giderek Ka nun gereği kurulacak iletim şirketinin ilk adımı olan "İletim ve Ticaret'' faa liyetlerini ayrıştırmıştır. BOTAŞ Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü'nün bu kapsamda görevi olan doğal gaz iletim hizmetinden yararlanmak iste yen diğer aktörlere de şebekeye erişim hakkı verilmesi (Third Party Access) ile iletim hizmetinin, oluşturulacak ta rife modelleri dahilinde tüm ilgili aktör lere, eşit şartlarda verilmesi esası ile hareket etmesi, ŞİD kapsamında esas alınmıştır. Türkiye doğal gaz piyasasında do ğal gaz taşımacılığı, Temmuz 2007 tarihinde Aksa firmasının TPAO Ak çakoca üretimden aldığı gazı Ulusal İletim Sisteminden yararlanmak sureti ile "Taşıtan" sıfatıyla sisteme girmesi ve akabinde BOTAŞ'tan kontrat devri kapsamında sırasıyla, Aralık 2007'de Shell Enerji A.Ş., Ocak 2009'da Bosphorus, Nisan 2009'da ise Avrasya ve Enerco firmalarının 'Taşıtan Tedarikçi" sıfatıyla sistemden yararlanmaya baş laması ile BOTAŞ'ın monopol olarak yürüttüğü yapıdan ayrılmıştır. ŞİD'in fiili olarak işlevsellik kazanması ve tarife yapısının buna paralel tek tarife den Giriş/ Çıkış modeli doğrultusunda, her bir giriş noktası için ayrı, tüm çıkış noktaları için ise aynı kapasite bedeli, giriş veya çıkış noktasından bağımsız olarak da, fiilen taşınan gaz miktarına yönelik hizmet bedeli olarak ilanına geçilmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=