mak istemektedirler. Türkiye Ulusal Gaz İletim Sistemi öncelikle ülkenin iç ihtiyacına hizmet vermek üzere tasarlanmış olup ülkelerarası taşıma boru hattı olarak tasarlanmamıştır. Ancak bazı esnekliklere de sahiptir. Gerekli iyileştirmelerle ITGI ve TAP projeleri için kullanılabilir. Paralel boru hatları ve kompresör istasyonları kurulmalıdır ki; bunlarda ilave yatırım demektir. Eğer Nabucco Türkiye gaz sisteminin doğudaki ksımını sadece ilk iki yıl kullanmak isterse bu da ilave yatırım demekir.(Resim 8) can, Irak, İran, Türkmenistan, Mısır ve Rusya belki de Katar'dır. Henüz bu ülkelerin hiçbirisi Güney Akım hariç gaz tedariki konusunda kendisini bağlamamıştır. Azerbaycan daha önce 2014 yılı olarak ilan ettiği Şah Deniz il fazındaki üretime başlama tarihini Türkiye ile devam eden fiyat revizyonu ve transit geçiş anlaşmalarında mutabakata varılamaması sebebiyle 2016 belki de 2017 yılına ertelemiştir.<8l ■ DOĞAL GAZ DERGİSİ 156 ■ ■ MAKALE ■• ■ oldu. 60 milyar m3 yeni LNG kapasitesi devreye giriyor ve bu kapasite Avrupa'ya yönelebilir. Kaya gazındaki gelişmeler Avrupaya yeni arz imkanları sunabilir. Tüm bunların dışında Boru Hattı Projeleri'nin sermaye yoğun yatırımlar olması, Avro'nun ve Avrupa'nın bir finans krizinin içersinde olması yeni projeleri etkileyebilir. Avrupadaki ekonomik problemler sadece ortaya çıktıkları ülke ile sınırlı mı kalacak yoksa tüm bölge ülkeleriFiyat ve diğer konuların çözülmesi ne yayılacak mı? Finans problemleri Kabaca belirtecek olursak ilk iki yıl Nabucco'nun dahili şebekeyi kullanabilmesi için 220-230 milyon avroluk yatırıma ihtiyaç gözükmektedir. Eğer Nabucco + ITGI + TAP doğudan Ankara'ya kadar olan dahili boru hattı sistemini kullanmak isterlerse 52.6 (31+ 11.6 + 1O) milyarm3 lük kapasite için 5-6 milyar avroluk yatırım yapılmalıdır. Nabucco Ankara'dan sonra kendi boru hattını inşa etmeyi planladığına göre, Ankara'dan Yunanistan sınırına kadar ki kısım için ise ITGI ve TAP'ın halinde Azerbaycan'ın üretim tarihini ötelemesinin altında politik mi yoksa ekonomik sebeplerin mi olduğunu öğrenmek mümkün olacak. Uzun dönemli, al ya da öde anlaşmaları olmadan projelere nasıl kredi sağlanacağı, bu kredilerin geri dönüşünün borç verenlere hangi bazda garanti edileceği henüz belli değildir. Nabucco Hükümetlerarası Anlaşihtiyacı olan 21.6 milyar m3 taşıma ması proje ortağı ülkelerin projeye kapasitesine ulaşmak için 1 -1 .3 milyar finansman sağlamasını veya projeye avroluk yatırım yapılmalıdır. <7ı finansman konusunda bir sorumluluk yüklenmesine imkan sağlamıNabucco, ITGI and TAP projelerinin yor. Bilindiği gibi Nabucco, Avrupa potansiyel gaz tedarikçileri; Azeybay- Topluluğu'nun öncelikli projelerinResim 8. den bir tanesi. AB, Hazar ve Ortadoğu gaz kaynaklarına erişmek, dördüncü iletim güzergahını devreye sokmak istiyor. ITGI, TAP ve Güney Akım Projeleri de gündemde. Geçtiğimiz yıl gaz piyasalarında önemli değişimler küresel anlamda yeni krizlere yol açacak mı? Avrupa'daki ekonomik sıkıntılar, finasman problemleri ve Gaz piyasasındaki gelişmeler büyük projeleri nasıl etkileyecek? Bu soruların cevaplarını ise ilerleyen süreçteki gelişmeler ışığında alacağız. Kaynakça: 1 . jamestownfoundation Dailynewsletter 1 6 March 201 O 2. http ://www . nabucco-pipel i n e . com/ 3. http://euobserver.com/9/29592 4. http://haber7.com/haber/20100330/Erdogan-Nabuccoicin-sert5. http://nabucco-pipeline.com 6. http://beyazgazete.com/haber/201 0/05/1 5/enerji-bakaniyildiz 7. ADG Danışmanlık Tahmini 8. www.upstreamonline.com/live/ article21 2394.ece ■ Bu makale lnstİtute of Energy tor South East Europe (IENE)'nin düzenlemiş olduğu 4th South East Europe Energy Dialogue Konferansı'nda yapılan sunuma dayanmaktadır. Doğal Gaz Dergisi Temmuz - Ağustos / July - August 201 O 79
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=