IX>C LCAZ OER<i IŞL ■•• MAKALE ■ ■ endüstrisinde genelde ismi kısaca PE PE borular kullanıma çla ına göre Gelişen teknoloµnin ortaya çıka dığı olarak kullanılı r Etilen molekülü C2Hd (Şekll 1) , aslında çift bağ ile bağlanmış iki CH 2'den oluşur. (CHı=CH2) Polietilenin üretim şekli, etilenin polimerizasyonu ile olur (Şekil 2). 2.1. PE'nln sınıflandırılması Polie ilen yoğunlu ve kimyasal özellikleri baz alınarak çeşitli kategorile de sınıflanır. Me anik özellikleri, oleküler ağı ığı, istal yapısı ve dallanma tipine bağlıdır. • UHMWPE (ul ra high molecular weight PE) • HDPE (high density PE) • HDXLPE (high density cross-linked PE) • p X (cross-linked PE) • MDPE (medium density PE) • LDPE (low density PE) • LLDPE (linear low density PE) • VLDPE (very low dens· y P ) 2.2. PE'nin özellikleri Özellikleri tiplere göre değişiklik gösterse de; dış ortam koşulları ve neme karşı iyi direnç. esneklik. zayıf mekaniksel uvve ve üstün kimyasa l direnç genel özellikleri olarak sayılabilir Kaplar, plastik kutular, mutfak eşyaları, kaplamalar, boru ve üp, oyuncak, kablolarda yalıt an abakalar, pake leme ve ambalaj fil •gibi ço yaygın bir kullanım alanı olup. Düşük maliyetlidir. Şekil 3. PE Hammaddesı Granül renklendirilere kodlandırıl ıştır: gaz dağıtımında kullanılan borular sarı, su dağıtı ındaki ler vi, analizasyon boruları ise siyah enkte üretilmek edir Bu kodlandırma, mevcut sistemin olay anınması ve olası bir ka ışıklığı önle e büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Ge çekte bu borular mekanik özelikleri bakımından farklı değillerdir 11 ] 2.3. PE'nin gelişimi Plastik te nolojisinin hızlı gelişimi hammadde üretiminde de öne li gelişmelerin yaşanmasını sağla ıştır. 950'Ii yıllarda geliştirilen PE 63, yüksek basınç gerektirmeyen sistemgereksinimlerle beraber birinci ve ikinci jenerasyon (PE 63. PE 80) hammaddelerdeki e sikli ler, PE üreticilerini yeni araştı rma ve geliştirmelere yönlendirmiştir. Bu araştırmalar 80'Ii yılların ikinci yarısında, sonuçlanmış ve PE üre icileri üçüncü jenerasyon olarak PE 100 lıa mmaddesini üre ere kullanı sunmuşlardır Üretimde PE 100'ün, birinci ve ikinci jenerasyon hammaddelerin kullanı l asından, daha iyi performans gös erdiği ve daha emniye li olduğu laborat ar estleri ile ispatlerde başarıyla kullanıldı Ancak bu lanmıştı r malzeme eknik özelliklerinden dolayı sadece düşü basınçlı (en çok 4 bar) P 1O0'ün en büyük avantajı yükse sistemlerde kullanıl ıştır. bir gerilme mukavemetine ve güvenlik atsayısına sahip olmasıd ı r Polietilen üreticileri PE 63 ızemesinden sonra ikinci jenerasyon olarak PE 80 i geliş irerek kullanıma sundular B borular; • Darbelere arşı daha dayanıklıdır. • Esnekliği ve uzama katsayısı daha yüksektir • Bu özellikle· sayesinde, heyelan bölgelerinde ve deniz: al ında güvenle kullanılabilir. borular Örneğin P 80 hammaddeden SOR 11 'e göre üre ilen bor nun izin verilen ,.alış basıncı O bar iken PE 100 ha maddeden üre ilen borunun ,.alış basıncı 16 bardır. Yani PE 100 ile üretilen borular daha düşük et kalınlıkları ile daha yüksek basınçlarda çalışma olanağı sağla . PE100 ile üretilen borularda ürün kalitesi artarken, % 30'a varan malzeme tasarrufu ve ekonomi sağlanmaklad ı r. [2] 3. PE'nin Avantaj ve Dezavantajları 3.1. PE Tekniğinin Avantajları Ha'iflik, esneklik, çok uzunluk (rakorsuz), çabu ve ekonomik döşenmesi. bakım kolaylığı. korozyon olmayışı , Oogal Gaz Dergisi Ni • n ı Apıil 2010 95
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=