sürekliliği sağlanarak birleştirme söz konusudur. Kaynakla birleştirilmiş bağlantı bölgesi, özelikle frezeleme veya tesviye işleminden geçirilerek metal parlaklığı sağlandıktan sonra bölgeye karşıdan bakıldığında, birleştirilmiş parçadaki ek yeri çıplak gözle görülmez. Ama bu durum, yanılsamadan başka bir şey değildir. Gerçekte, kaynak prosesinde ergime olayı söz konusudur. Birleştirilen parçalar ve kaynak dolgu malzemeleri arasında bir takım metalurjik olaylar gelişmekte ve parçalar arasında süreklilik sağlanacak şekilde bir birleşme gerçekleşmektedir. "İdeal kaynak, bi rleştirilmiş olan parçalar arasında, tam sürekliliğin bulunduğu, kaynakyerinin, birleştirilmiş metalin sair yerlerinden ayırt edilemez durumda olduğu kaynaktı r. Alışılagelmiş kullanımda kaynama sözcüğü, daha sonra vaki olacak birleşme ile, ergimeyi içine alır; şöyle ki, bir birleşmenin ik i parçası ergiyebilir ama kaynamayabilir. Zor koşullar altında bir inci gibi tavan kaynağı gerçekleştiren kişi, eğer bütün marifeti bundan ibaretse kendisini kaynakçı saymasın! Kaynak, pense-üfleç kullanmanın ötesinde başlar" (Bkz. 1 2 no'lu kaynakça). Bu nedenle kaynaklı imalat, tasarımınŞekil 1 . Kaynaklı imalatta kalite faktörleri oluşturulmaması ve verimli bir şekilde çalışılabilmesi için, tasarım aşamasından malzeme seçimine, malzeme teminine ve üretimin gerçekleştirilmesine kadarki tüm aşamalarında uygun koşullar sağlanmalı, uygun koşulların sağlandığı ve uygun koşullarda üretim yapıldığı kontrol edilmelidir. Uluslararası standartlar tarafından belirlenen kaynak kalitesi koşullarına ulaşabilmek için, yeterli ve uygun işletme koşullarının yanında, uygun şekilde eğidan kontrolüne kadar diğer bağlantı tilmiş ve yeterliliği belgelendirilmiş kayşekillerinden son derece farklıdı r. Bu farklılıklar, kaynağın çoğu kez "özel proses" tanımı içinde yer almasına yol açmış ve beraberinde "kaynak mühendisliği"nin doğmasına kadar uzanmıştır. Bugün aday üye sınıfına terfi ederek(!) kapısına dayandığımız ve üye olabilmek için kapısını aşındırdığımız Avrupa Birliği, kaynaklı imalatın bu özelliğini dikkate alarak, kaynaklı imalatın kalite yönetimi ile ilgili kuralları belirlemek için, ISO 9000 standartlarına paralel olarak EN 729 seri standartlarını oluşturma gereğini duymuştur. Kaynaklı bağlantıların üretim ve hizmet aşamalarında ciddi problemler nak personeli ile benzer şekilde yeterli olduğu belgelendirilmiş kaynak gözlemcilerine gereksinim vardır. Kaynaklı imalatın kalite faktörlerini şematik olarak Şekil l 'deki gibi gösterebiliriz. Kaynaklı imalatta, kaynak kalitesini belirleyen ana parametrelere göz atıldığında şöyle bir liste ile karşılaşırız: t Kaynak tasarımı t Kaynak prosedürü t Kaynak malzemesi t Kaynak yöntemi t Kaynak hazırlıkları t Kaynak personeli t ısıl işlemler t Kaynak muayenesi Maka l e 3. Kaynak Kalitesi Kaynak Personeli İlişkisi Buradaki parametrelerin her birisi tek başına son derece önemlidir. Ancak mekanize olmayan kaynak prosesinin kalitesinin, temel olarak insan bilgi ve becerisine bağımlı olması nedeni ile, bu yazıda ağırlıklı olarak, kaynak prosedürleri ve kaynak personeli üzerinde durulacak, kaynak personelinin yeterliliği ile ilgili Avrupa normu olan EN 2871 standardındaki yeterlilik kriterleri ele alınacaktır. Söz konusu standart, 2004 yılında CEN tarafından revize edildiği halde, TSE taraf ı ndan yapılan uyumlaştı rma çalışmaları henüz tamamlanmamış olduğundan, açıklamalar sırasında eski ve yeni EN 287-1 standardı arasındaki farklılıkl ar hakkında da bilgiler verilecekti r. Kaynaklı imalat yöntemi, ül�emizde de çok yaygın olarak kullanılmakla birlikte, kaynaklı imalat yapan işyerlerinde uluslararası kaynak standartlarının bu denli yaygın olarak kullanıldığını söylemek, pek de gerçekçi olmayacaktır. Oysa Türkiye'de, usta çırak ilişkisi ile de olsa yetişt i r i lmiş olan, bugün çeşitli işyerler i nde çalışan ve son derece kaliteli kaynakyapan kaynak personeli sayısı hiç de az değildir. Günümüzde yapılan her işlemin uygunluğunu ve yeterliliğini göstermenin en geçerli yolu, yapılan işlemin uygunluğunu objektif delillere dayanarak belgelendirmektir. Üretici ve müşteri arasında ortaya çıkan uyuşmazlıklarda genel bir kural olarak, üret i cinin piyasaya arz ettiği ürünü, üzerinde anlaşma sağlanan standartlara uygun olarak ürettiğini, geçerli uygunluk değerlendirme yöntemleri ile belgelendi rmesi istenir. Ürün/sistemlerin uygunluk/ yeterlilik değerlendirme süreçlerinde uzman oldukları daha önceden belgelendi rilmiş kişi/kurumlar tarafından üzerinde anlaşma sağlanmış değerlendirme kriterleri kullanılarak çeşitli değerlendirmeler yapılır. Doğal Gaz Dergi si , 2006/41-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=