Teknik Tanıtım D DDo-al Gaz lsı Sistemleri Pazarlama ve Sana i A. . Kazan Dairelerinde Gaz Yakan Brülörlerin 0 2 Kontrolü İçin Yeni Bir Alternatif: Combi Probe KS1 Karbon Monoksit (CO) Kontrolü DÇD Doğal Gaz lsı Sistemleri Pazarlama ve Sanayi A.Ş. tarafından ülkemiz pazarlarına sunulmuş olan mevcut 0 2 kontrolü teknolojisine bir alternatif olarak geliştirilmiş zirkonyumdioksit probu ve yanma ürünlerini (CO/H2 ) temel alan yeni bir deneysel brülor kontrol yöntemidir. Bu yapılırken amaç, endüstriyel kazanlardan baca gazı kayıplarını daha çok azaltabilecek, dinamik ve kendini optimize eden bir kontrol teknolojisi elde etmektir. Yanma işlemlerinin izlenmesi ve kontrolü, enerji tasarrufu için olduğu kadar, çevreye ve insan sağlığına gelebilecek zararları engellemek için de çok önemlidir. Baca gazları içerisinde ihtiva -- edilen oksijen miktarının ölçülmesi, yanmanın tam olarak gerçekleştiği konusunda tek başına herhangi bir bilgi sağlamaz. Bu sebeple, baca gazı içindeki yanmamış bileşen oranlarının ölçülmesi ve azaltılması özellikle önemlidir. Bu yanmamış bileşenler karbonmonoksit (CO) ve hidrojen (H2 ) içerirler. Yanma işlemi eksik olarak gerçekleşmişse , baca gazı içerisinde mutlaka kombine bir hidrojen ve karbonmonoksit emisyonu bulunur. Combi Probe KS1 (Şekil 1) sayesinde ilk kez, bakım gerektirmeden, gaz yakıtlardan oluşan baca gazlarındaki yanmamış bileşenleri anında tetkik etmek mümkündür. Ateşleme işlemi bu tetkikin sonucuna göre ayarlanabilir. 86 n \\" .do~alg.ız.com.t r Yanma Tesislerinin Optimizasyonu: Sorun: Eksik yanma; t Düşük verimlilik t Yüksek CO, NOx emisyonları Gaz girişi CO/H2 elektrodu (PUkıymetli metal karışım ı ) Mevcut teknoloji: 02 kontrolü Zirkonyumoksit seramik Koruyucu Kaplama tabaka Referans elektrot (Pt) Geleceğin teknolojisi: Şekil J. Şematik yapı: Coınbi Probe KSJ. Yan ürünlere dayanan kontrol yöntemi Amaç: Modern, kendi kendini optimize eden kontrol teknolojilerin kullanımı yoluyla tüm kazanlardan, ocaklardan çıkan emisyonların kalıcı olarak takibi ve azaltılması. Combi Probe KS1 'in Ölçüm Prensibi Combi Probe KS1'in yapısı potansiyometrik bir oksijen probunun yapısı ile aynıdır. Yüksek katalitik aktiviteye sahip bir çalışma elektrodu bulunan oksijen probundan farklı olarak, Combi Probe KS1'deki CO/H2 seçici elektrodunun katalitik aklivitesi azaltılmıştır. Bunun etkisi, oksidize edilebilen gaz bileşenlerinin -örneğin CO, H 2 gibi- elektrot yüzeyinde 02 ile katalitik olarak desteklenen reaksiyonunu yavaşlatmak yönünde gerçekleşir. Elde edilen sensör voltajı karma bir potansiyel olup, 02 reaksiyonuna bağlı bir bileşen ile, oksidize olabilen gaz ile reaksiyon sonucu oluşan bir bileşenden meydana gelir. Karma potansiyel, oksidize olabilen bileşenlerin kısmi basıncının, oksijenin kısmi basıncına orantısının fonksiyonudur. Yani; Oksidize olabilen gazların, örneğin H2 veya CO'in çok düşük konsantrasyonları ile dahi karma potansiyel, basit 02 probunun sinyalinden belirgin olarak yüksektir. Karma potansiyel süratle oluşur, 160 süresine iki saniyeden kısa bir sürede ulaşır (Grafik 1 ). Prob voltajı [mV ], yada CO [ppm ] Yetersiz yanma Kombi Prob KS1'in karakteristiği Potansiyometrik oksijen probunun karakteristiği :Tam yanma O, [%] Grafik 1. Gazla işletmede bir kazanda kullanılan bir Combi Probe KSJ ile potansiyometrik 0 2 probıınıın {Lamda probu) brülör özellikleri CO (O) ile karakterize sensör kqrakteristiği U (0). ► Doğal Gaz Dergisi Sayı 103 / Mayıs-Haziran 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=