Güncel Dün a Bankası Türki eGaz Sektörü Strate·i Ra oru Geniş çaplı müşteri rekabeti, yeni ithalatlar, BOTAŞ artık egemen tedarikçi konumunda değil Sınırlı toptan satış rekabeti Mevcut gaz piyasası Aşama 2 Toptan satış rekabeti Yapı BOTAŞ'a destek amaçlı ithalatta rekabet Tam entegre İşlevleri dağıtılmış, yeni toptan Tam olarak ayrılarak satış şirketleri dağıtılmış durum Şekil J. 'Yapı 2010'a doğru aşamalı geçiş süreci. 2. Türk Doğal Gaz Piyasasında Stratejik Hedefler Çağdaş bir gaz piyasası yaratılarak Türkiye'nin bu piyasanın sahip olacağı güçler ve fırsatlardan faydalanmasına, bir kısmı da piyasaların serbestleştirilmesi sonucunda ortaya çıkacak olan karşılaşılan bazı sorunları çözebilmesine bağl ıdır. Bu bağlamda, aşağıda yer alan strateji hedeflerinin benimsenmesi önerilmektedir: "Ekonomik olarak doğal gaz tedarikini güvenli bir şekilde ve gittikçe genişleyen kullanım alanı yaratarak, gittikçe rekabetçi liği artan bir yurtiçi toptancı piyasası içinde sunabilmek, bir yandan da Türkiye'nin geçişe yönelik ticari fı rsatlarını en üst düzeye çı kararak orta vadedeki potansiyel tedarik tehlikesini uygun şeki lde 36 \" \'Ldogal~az.rom.ı r idare etmek ve riski özel sektöre kaydırarak devletin gelecekte şartlara bağlı olarak üstleneceği yükümlülükleri en alt seviyede tutmaya çal ışmak hedeftir." Hazı rlanan rapor ile yapılmas ı önerilen değişiklikler sayesinde Türkiye'nin strateji hedefine ulaşma sürecinde ilerlemesi hızlandırılmış olacaktır. Bu raporu hazırlarken benimsediğ imiz uzak görüşlül ük altında inancımız; gerçekleştirilmesi önerilen hedefler sayesinde Türk gaz piyasasındaki tüm katı l ımcılar, yani tüketiciler, Türk Devleti ve sonuç olarak BOTAŞ'ın da yaşanan değişimlerden fayda göreceği yönündedir. 3. Yapı 201 O: Türkiye Gaz Piyasasını Çağdaşlaştırma Yönünde Çalışma Çerçevesi 'Yapı 201O' Türkiye için hazı rlanan bu raporda öngörülen çağdaşlaştı rılm ı ş gaz piyasası yapısıdır. Hazırlanan çalışmada tüm gazla ilgili işlemler zincirinde yapılacak değişimlerin yanı sıra, işlevlerini yürütebilen bir gaz piyasası için gerekli temel çalışma çerçevesi yer al maktad ı r. 'Yapı 201 0'a yönelik gelişim süreci bir geçiş yolu olarak düşü n ülebi lir. Bu geçiş dönemi yolunda yaşanacak bazı gelişmeler süreğen bir eğilimi izleyecek (piyasanın açılma düzeyi gibi), öte yandan bazı gelişmeler de münferit bağımsız adımlar atılarak gerçekleştirilecektir (BOTAŞ'ın tüm işlevleriyle dallara ayrılması gibi). Kavramsal olarak bakıldı- 'Yapı 2010' Türkiye için hazırlanan bu raporda öngörülen çağdaşlaştırılmış gaz piyasası yapısıdır. Hazırlanan çalışmada tüm gazla ilgili işlemler zincirinde yapılacak değişimlerin yanı sıra, işlevlerini yürütebilen bir gaz piyasası için gerekli temel çalışma çerçevesi yer almaktadır. ğında, piyasadaki geçiş Şekil 1 'de görülebilir. BOTAŞ'ın tekelci etkinliklerini yeniden yapılandırma işlemi ise, dikey olarak entegre olmuş, aşırı derecede konsantre haldeki, aşamalar halinde rekabete kaymakta olan mevcut sanayinin daha önce de belirlenen zayıfl ı kl arın ı ortadan kald ırmada zorunlu bir ön k oşu l dur. Yeniden yapı landı rma süreci işlevlerin dağıt ı lması ile başlamalı, BOTAŞ'ın tamamen ayrılıp dağıtılarak ithalat, iletim ve depolama ile toptan satış olmak üzere BOTAŞ'ın belli başlı işlevler üstlendiği alanlarda hizmet verecek birbirinden ayrı yasal kurumlar halinde yeni bir oluşuma doğru adımlar atılmalıdır. 'Yapı 201 0'a doğru ilerleme sağlanabilmesi için BOTAŞ'ın var olan tekel konumunu gaz sektörünün üç temel işlevi üzerinden açıklamak gereklidir: t Gaz satın alımı (ithalat), t Gaz satışı (toptan satış), t Transit geçiş. Türkiye'nin gittikçe artan çeşitl il ikteki gaz tedariki ve olgunlaşan gaz piyasası göz önünde bulundurulduğunda ulusal bir şampiyonun desteklenebilmesi için tekellerin korunabilmesi önerisi güçlü bir önerme değildir ve dikkatle incelenmesi gerekir; çünkü yeniden yapılanma sürecinin getireceği faydaların gerçekleşmesini engelleyecektir. ► Doğal Gaz Dergisi Sayı 103/ Mayıs-Haziran 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=