Güncel ve ekonomik açıdan en uygun koşulların oluşturulması. Bu bağlamda, dağıtım şebekeleri genellikle örgülü/ağlı birincil ve ikincil şebekeler ile örgülü olmayan üçüncül şebekeler yoluyla yapılandırı lı r. Bu şebekeler, sıcaklıklar düşük olduğunda, şehir girişinde arıza meydana geldiğ inde veya ana boru hasara uğradığ ında bile gaz vermeye devam edecek şekilde dizayn edilir. İşletme kolaylığı dendiğinde kastedilen şey, herhangi bir vukuat olduğu takd irde, vukuatın olduğu yerin hızla izole edilmesi, ilgili yerdeki abone sayıların sınırlandırılması ve kontrollü bir zaman dilimi içerisinde şebekedeki basıncın boşaltılması gibi unsurlard ı r. Bu amaca ulaşabilmek için, stratejik şebeke noktalarına vanalar yerleştirilir. Teknik ve ekonomik açıdan en uygun koşulların oluşturulması ise, şebekenin büyüklüğünün ve tasarımının hem halihazırdaki hem de büyüme planları nda öngörülen, gelecekteki abonelere gaz verecek şekilde olması anlamına gelir. 1 İGABİS (İGDAŞ Altyapı Bilgi Sistemi) Projesi Hüseyin Kurşun Uz. Etüt Proje Müd. (İGDAŞ) Kemal ÖCAL Müdür, Etüt Proje Müd. (IGDAŞ) Nazif TUNCER Elek. Yük.Müh, Etüt Pro.Müd. (İGDAŞ) Altyapı hizmetlerini içeren haritaların üretimi, kullanılabilirliği, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında değerlendirilmesi, kurumlar arası bilgi al ışverişlerinin yapılabilirliği bir ülkenin gelişmişliği için al ınan ölçütlerden biri olarak değerlendirilmektedir. Bu alanda ulusl ara rası literatür takip edildiğinde ülkemizin bu konuda oldukça geride kaldığı gözlenmekte ve bilinmektedir. İstanbulun doğal gaz hizmetini veren İGDAŞ doğal gaz tesislerinin daha verimli, güvenli, kontrollü olarak kullanabilmek ve her türlü altyapı bilgisine hızlı ve doğru bir şekilde ulaşmak için bir CBS projesi olan (İGABİS)'i kullanmaktadır. Türkiye'nin ilk altyapı bilgi sistemi olan 114 \.\\\ \\.do~:ıl~aı.com.tr İGABİS; istenilen ölçek ve standartlarda harita üretimi, doğal gaz şebeke ve bağlantı elemanlarının bilgisayar ortamında üretilmesi, modellenmesi, analiz edilmesi, görüntülenmesi, sorgulanması, müşteri hizmetleri ve tesis yönetimini içeren bir bilgi sistemidir. Altyapı haritalarının üretimi ve CBS ortamında değerlendirilmesi konusunda ülkemizde öncüllük eden İGAB İ S'le, Malzeme Yö-netim Sistemi, Network ve Risk Analiz Sistemi, Mobil Ofis Sistemi, SCADA, AS400 Müşteri Bilgi Sistemi ve diğer kurumlardaki projelerle uyumlu şekilde çalışması amaçlanmaktadır. • Doğal Gaz Dağıtım Şebekelerinde Kokulandırma ve Karşılaşılan Problemler Ender Dur AR-Ge Şefi (İGDAŞ) Abdülkadir Çelebi Uzman. Mak. Yük. Müh.(İGDAŞ) Serdar Serin Mak. Yük. Müh. (İGDAŞ) Sertifika/andırma ve Belgelendirme Şefi Temiz bir enerji kaynağı olan doğal gaz, kokusuz ve renksiz olduğundan dolayı fark edilmesi hemen hemen imkansızdır. Bu nedenle tespiti ancak gelişmiş ölçme cihazları ile yapı labilmektedir. Bunun yanında havayla% 5-15 limitleri arasında karıştığında patlama özelliğine sahiptir. Bu özelliği göz önünde bulundurularak, kaynağından çıkışından cihazlarda kullanımına kadar geçen safhalarda gerekli emniyet tedbirleri alı nmalıdır. Alınması gereken emniyet tedbirleri üç başlık altında toplanmaktadır. 1. insanların ve diğer canlıların emniyeti, 2. Bölgenin ve tesislerin emniyeti, 3. Cihaz ve aparatları n emniyeti. Doğal gaz sektöründe "emniyet" denince, insanın can ve mal güvenliği en önde gelir. Her ülkede uygulanan emniyet standartları değişik olmakla birlikte bu konuda uluslara ras ı standartlar uygulanmaktadır. Doğal gazın kullanım esnasında dağıtımı ve işletiminde alınan emniyet tedbirleINGAS 2005 Sem oz umu rinden birisi de, herhangi bir sebepten meydana gelen kaçak veya sızıntı ların en kısa sürede fark edilebilmesi için içine koku verici madde konulmak suretiyle kokulandırmadır. Kokulandırma sistemleri doğal gaz dağıtımının yapıldığı her bölgede yapılabildiği gibi, yüksek basınç altındaki hatlarda da yap ı labi lmektedir. Koku verici maddeler, yeterli koku şiddetine sahip olmalarının yanı sıra diğer önemli özelliklere de sahip olmal ı dırlar. Doğal gaz içine enjekte edilen koku verici maddelerin, doğal gazın terkibindeki yoğunlaşan hidrokarbonlardan etkilenmemesi gerekir. Yüksek basınçlı doğal gaz hatlarının kokulandırılması doğal gazdaki kükürt miktarının artmasına sebep olacağından, birçok problemi de beraberinde getirir. Bunlardan en önemlisi korozyondur. Fakat u nutulmamalıdır ki kokulandırma tekniği, kokulandırıcı miktarı ve evsafı standartlara göre seçilip uygulanırsa, hem koku land ı rma amaca ulaşacak, hem doğal gaz dağıtım ında vazgeçilmez unsur olan emniyet sağlanacak, hem de kükürtlü bileşiklerden doğacak olumsuzluklar en aza indirilecektir. İGDAŞ Anadolu Bölge Müdürlüğü sorumluluk alanı içerisinde bulunan Çelik ve PE dağıtım hatlarında kokulandırma miktarın ı n tespiti ve değerlendirmesi sözünü ettiğimiz bu çalışma ciddiyeti içinde yap ılmı ştı r. Koku Malzemeleri ve Doğal gaz Şebekesi Kokulandırma Analizi teorik ve uygulamalı çalışması ile; doğal gaz koku miktarı incelenmiş ve sonuç olarak güvenliği arttırıcı ve standartların öngördüğü iyileştirme sağlanmıştır. Bu çalışma ile standartlara uygun koku verici madde seçimi ve çelik/ PE hatlara enjekte edilecek miktarlar araştırılarak belirlenmiştir. Oturum iV: Doğal Gazın Güvenli Kullanımı Oturum V: Doğal Gaz Müşteri Hizmetleri Yönetimi Oturum VI: Doğal Gaz Sektöründe Mevzuat ve Yönetmelikler hakkındaki bilgiler ise gelecek sayımızda yer alacaktır. ■ Doğal Gaz Dergisi Sayı 103 / Mayıs-Haziran 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=