Güncel Türkiye'de ve Avrupa'da Şehir İçi Doğal Gaz Dağıtım Şebekesi Dizayn Esasları Başkan: Murat Akkaya Doğal Gaz işletmeler Müdür Yrd. (BOTAŞ) ■ Boru Hattı Sistemlerinin Yenilenmesi Dip/.-lng. Jörg Fröbel Dr.- lng. Wulf Kühne - 08/- Gastechnologisches lnstitut gGmbH Toprak altındaki boruların ömrü sınırlı olup pek çok etkene bağlıdır. "Eski" borular zamanla hasar görecek, sızdırma yapmaya başlayacaktır. Bu sebeple de boru hatlarının yenilenmesi ya da boru hatlarının bazı kısımlarının yeniden inşa edilmesi gerekir. Hatları yenilemenin diğer önemli sebepleri şunlardır: il Eski demir döküm borularda sızdırma il Boruların korozyona uğraması sebebiyle oluşan ekonomik kayıp il Kaçak gazların meydana getirdiği çevresel hasarlar il Kaçak gazların meydana getirdiği teknik güvenlik riski il Doğal koruma alanlarında yeni boru hattı döşenmesine izin verilmemesi il Resmi yasaklamalar sebebiyle işlek caddelerde kazı yapılamaması Sunumumuzda, boru hatlarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin çeşitli yöntemler tarif edilmiş, bunların avantajları ve dezavantajları sıralanarak kullanılan özel teknolojilerden bahsedilmiştir. Boru hatlarının yenilenmesinde kullanılan teknolojiler arasında şunlar yer almaktadır: Boru hatlarının astarlanması (uzun boruların astarlanması, U-astarı, burst-astarlama, yatay sondaj yoluyla astarlama, RTP astarı) ve hortum yoluyla astarlama (film boru ve fabrik boru) Özellikle fabrik borular ve RTP astarları daha yeni geliştirilmiş modern teknolojiler olup yüksek basınçlı uygulamalar için uygundur. 112 ■ Doğal Gaz Çelik Boru Hatları Katodik Koruma Sistemlerinin Problemleri ve Çözüm Yolları Prof. Dr. Zeki Çizmecioğlu Öğretim Üyesi, Yıldız Teknik Ün. Kimya-Metalurji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Müh.Bölümü Korozyon, ortamın malzeme üzerindeki elektrokimyasal tahribatıdı r. Zemine döşenen doğal gaz çelik borusunun korozyon ile delinmesi, ekonomik zararlarının yanında felaket boyutunda o l ayla r ın yaşanmasına sebep olmaktadır. Doğal gaz çelik borularının zemindeki korozyonuna karşı aktif koruma olarak katodik koruma denilen koruma yöntemi uygulanmaktadır. Bu bildiride, korozyonun mahiyeti, korozyondan korunma yöntemleri ve katodik korumanın esasları açıklanmakta; doğal gaz çelik boru hatları katodik koruma sistemlerinin problemleri ve çözüm yolları tartışılmaktadır. Doğal gaz çelik boru hatlarına civarında bulunan metro ve tramvay hatlarının kaçak akım korozyonu veya diğer katodik koruma sistemlerinin interferans korozyonu olumsuz etkiler yapmakta ve ilave koruma önlemlerinin alınmasını gerektirmektedir. Bildiride, bu konuda İGDAŞ'da gerçekleştirilen çalışmalardan örnekler verilmektedir. 1 Doğal Gaz Hatlarında Görülen Kaçak Akımlar ve Önleme Metotları Ersan Çevik Proje Yönetmeni (İGDAŞ-UGETAM) Dr. Veysel Türkel Proje Yönetmeni (İGDAŞ-UGETAM) Yer altı çelik boruları toprak altı korozyonuna karşı katodik koruma altına alındığı halde, çevre yapılardan kaynaklanan kaçak akımlar, üst yapıların interferans etkileri ve farklı koruma potansiyellerine sahip kesişen veya paralel giden diğer borular, korozyon riskini artırırlar. Bu riskin azaltılması için ilave önlemlerin al ınması gerekir. Doğru akım (DC) ile çalışan tramway, metro ve tren hatlarının kaçak akımları, özellikle drenaj noktası denilen yerlerde, doğal gaz ve su borusu üzerinde anot bölgeleri oluşturarak ilave INGAS 2005 Sem oz umu korozyon etkisini oluştururlar. Bu zararlı etkileri en aza indirmek için tramway veya tren hattı ile gaz borusu arasına diyot veya T/R ünitesi bağlanması şeklinde bir çözüm yolu seçilebilir. Böylece kaçak akımın şiddetine göre boruya en elverişli gerilim uygulanıp hattın katodik koruma sınırlarına gelmesi sağlanabilir. 1 Şehiriçi Doğal Gaz Dağıtım Hatları Yatırım Planlaması Dr. Erdoğan Tozan İstanbul Bölge İşletme Müdürü (İGDAŞ) Müteşebbisler, kar/kazanç elde etmek maksadıyla yatırım yaparlar.Ana maksat olan kar elde etmek için yapılacak yatırım ekonomik analizinin, fizibilitesinin sağlıklı yapılmış olması ve yaygın kullanılan Net Şimdiki Değer (Net Present Value), İç Karlılık Oranı (lnternal Rate of Return), Başabaş noktası (Breakeven point) ve yatırımı n geri dönüş süresi gibi araçlarla uygun olması temel aranan şarttır. Şehir Doğal gaz dağıtım hatları yatırımı, şebeke dizaynı, tercih edilen sistem, kullanılacak ekipman ve malzemeden sistemin işletilmesine kadar uzmanl ık gerektiren bir konudur. Türkiye için yeni sayılabilecek bir konu olan Şehiriçi Doğal Gaz Dağıtım Hatları yatırımı ve işletmeciliği hızla gelişmektedir. Ekonomik analizin sağlıklı yapılabilmesi için işin niteliğinin iyi bilmesi zaruridir. Ekonomi bilgisi ile birlikte tecrübe ile donatılmış Teknik bilgi ve mevzuat bilgisi hep birlikte olmalıdır.Bu çalışmada, Türkiye için Şehiriçi Doğal Gaz Dağıtım Hatları Yatırım Planlaması, ekonomik, teknik ve mevzuat açısından ana hatları ile değerlendirilmiştir. 1 Sehir İçi Doğal Gaz Dağıtım Şebekelerinin Dizayn Esasları Benoit Freti/le Gaz de France Reseau Distribution Sud Ouest Benoit FRETILLE-Gaz de France Reseau Distribution Sud Ouest Bir dağıtım şebekesinin dizaynı dörttemel esas üzerine kuruludur: Can ve mal güvenliği, kesintisiz ve kaliteli hizmet, şebekenin kolaylıkla işletilebilmesi, teknik► Doğal Gaz Dergisi Sayı 103 / Mayıs-Haziran 2005
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=